Je achternaam is je familienaam. Vroeger was het heel belangrijk uit welke familie je kwam, hoeveel geld en bezittingen je familie had en of je van adel was.
Sigismund
In 1780 was Sigismund van Heiden Reinestein de drost (oftewel de baas) in Drenthe. Hij woonde in huis Laarwoud in Zuidlaren. Destijds hadden de voornaamste families in Drenthe veel macht. Ze kenden elkaar goed en kwamen uit dezelfde kring. Die families waren van adel en hadden namen als Hofstede, van der Feltz, Kymell, De Vos van Steenwijk, Tonckens en Van Holthe tot Echten. Deze belangrijke heren van de familie zaten in gemeenteraden, waren rechter en zaten in besturen waar beslissingen werden genomen over Drenthe. De groep samen werd het herenbolwerk genoemd. De meeste hoge heren woonden in Assen. Ze lieten mooie statige huizen bouwen en daardoor kreeg Assen chique lanen. In het Asserbos kwamen de heren graag bijeen.
Eén van die heren was Lucas Oldenhuis Gratama. Hij hield zich bezig met politiek, de maatschappij en met archeologie. Hij zette zich in voor Drenthe en Assen. Dankzij zijn inspanningen kreeg Assen in 1854 het Drents Museum. Ook hield hij zich bezig met de bescherming en het behoud van de hunebedden en had hij contact met archeologen over de hele wereld.
Goed voor Drenthe
Wel 100 jaar heeft dit netwerk zo bestaan. Het herenbolwerk bestuurde Drenthe en de heren zorgden er wel voor dat ze de baas bleven. Doordat ze allemaal hoge posities hadden en veel macht, konden ze ervoor zorgen dat de groep bleef bestaan. De heren zorgden ervoor dat hun families in het netwerk bleven door bij dood of ziekte de functie over te dragen aan zonen of andere familieleden. Een buitenstaander kreeg zo weinig kans op een goede functie in Drenthe. Het herenbolwerk had ook zijn goede kanten. De heren deden veel voor Drenthe. Ze investeerden in de aanleg van kanalen en bevorderden de landbouw. Drenthe kreeg hierdoor een betere economie.
In 1888 werd het kiesrecht uitgebreid en het belang van adellijkheid werd minder groot. De macht van de adel verdween en het herenbolwerk hield op te bestaan.
![](/image/2017/11/29/regiocanon_hertogjan.jpg%28mediaclass-window-plate-bg.6a3bbecb5dc2f740a0ed20a935895a4cda45a620%29.jpg)
-
Hertog Jan I van Brabant
Hertog Jan I van Brabant was nog maar 8 jaar toen zijn vader overleed en op 13 jarige leeftijd nam Jan I de macht over van zijn geestelijk gehandicapte broer die niet erg geschikt was voor zijn taak als hertog. Hertog Jan I was een goede legerleider en een goede bestuurder die er voor zorgde dat er in Brabant de zelfde regels golden. Wat zijn volgens jou de voordelen van overal in Brabant dezelfde regels?
Op het plaatje zie je hoe Jan I en zijn broer tot ridder werden geslagen.
-
Slag bij Woeringen
Hertog Jan werd beroemd door de slag bij Woeringen. Door zijn overwinning werd hertog Jan I de nieuwe hertog van Limburg en werd hij de baas over het grootste gedeelte van het gebied tussen Keulen en de Noordzee. De slag bij Woeringen maakte een einde aan jarenlang geruzie tussen Brabant en Gelre. Er sneuvelden die dag 40 Brabantse ridders en 1100 tegenstanders. De belangrijkste vijanden van Hertog Jan I waren bij deze slag omgekomen. Het werd dus lekker rustig langs de belangrijke handelsroute die door het gebied liep. Jan van Heelu, geschiedschrijver van Brabant en schildknaap van Jan I, heeft de slag bij Woeringen met eigen ogen gezien en beschreven daarom weten we hoe de slag verlopen is. Door zijn verhaal weten we dus dat hertog Jan I een stoere vechtersbaas was. Waarom is het bijzonder dat we het verhaal over de slag bij Woeringen (1288) van Jan van Heelu hebben en kunnen lezen?
Het plaatje komt uit de strip Brabant daar brandt nog licht
-
Riddertoernooien
In tijden van vrede oefenden de ridders hun vechtkunst op toernooien. Dat waren grote feesten waar veel mensen naar toe gingen. De ridders probeerden elkaar uit het zadel te wippen en ondertussen indruk te maken op de dames. Ook hertog Jan I van Brabant deed hier graag aan mee. Hij won 71 toernooien. In mei 1294 vocht hij zijn 72ste toernooi, maar raakte gewond en stierf door bloedverlies. Hertog Jan I was dus echt een stoere man. Wanneer vind jij een man of jongen stoer? Wat moet hij dan goed kunnen?
Plaatje uit Brabant daar brandt nog licht
-
Hertog Jan bier
Volgens een oud verhaal hield Hertog Jan I erg van bier en zat hij na de slag bij Woeringen op een vat bier. We hebben lang gedacht dat hij de uitvinder van het bier was, maar dat blijkt niet te kloppen. Wie waren de uitvinders van het bier?
Plaatje uit Brabant daar brandt nog licht
-
Hertog Jan I en de liefde
Hertog Jan I was een stoere ridder die ook dol was op de dames. Jan I trouwde al op 17 jarige leeftijd met een jonge hertogin uit Frankrijk waar hij heel verliefd op was. Zij overleed bij de geboorte van hun tweeling. Een paar jaar later trouwde hij met de dochter van een Vlaamse graaf. Op zijn 32ste was Jan weer weduwnaar. Hierna wilde hij niet meer trouwen, maar hij zat wel volop achter de vrouwen aan. Wat deed hij om indruk op de dames te maken? Of: hoe maak jij indruk op een jongen of een meisje als je verliefd bent?
Op de vensterplaat staat hij met zijn tweede vrouw
-
Minnedichter
Hertog Jan was niet alleen heel stoer, hij had ook een zachte kant . Hij hield van muziek, zang en hij schreef heel mooie gedichten voor de vrouwen waar hij verliefd op was. Er zijn 9 gedichten van hem bewaard gebleven. Als je zo'n gedicht in het oud Nederlands leest, merk je dat hij een vurig hart had. Lees het hardop, want dan herken je meer woorden. Probeer de eerste 4 regels van het gedicht te vertalen.
Eens meien morgens vroege
Was ic opghestaan;
In een scoen boemgerdekine
Soudic spelen gaen.
Daar vant ic drie joncfrouwen staen,
Si waren so wale ghedaen,
Dene sanc voor, dander sanc na:
Harba lorifa, harba harba lorifa,
harba lorifa!
![](/image/2017/11/29/regiocanon_hertogjan.jpg%28mediaclass-media-thumb.919ec29506596ebdcb84c770c7b572639982ebbb%29.jpg)
Window Image