Onderzoek: Canon van Nederland stevige plek in basisonderwijs

Actueel
Omslag rapport Oberon 2019

Ruim tien jaar na de lancering van de Canon van Nederland in 2007 heeft de Canon een stevige plek verworven in met name het basisonderwijs. De website www.entoen.nu, waar de Canon te vinden is, geniet een grote bekendheid en leraren waarderen de site om zijn rijkdom aan kwalitatief goede materialen en bronnen.

Dit blijkt uit een onderzoek dat onderzoeksbureau Oberon heeft uitgevoerd in opdracht van Stichting entoen.nu en het ministerie van OCW naar de stand van zaken rond de Canon van Nederland. De website www.entoen.nu wordt sinds 2014 beheerd door het Nederlands Openluchtmuseum.

In het voortgezet onderwijs wordt de Canon minder vaak en minder intensief gebruikt. De motivatie om de Canon te gebruiken bij zowel het basis- als voortgezet onderwijs is vooral inhoudelijk van aard: de Canon wordt gezien als een goede verdieping van de lesstof en de docenten vinden het van belang dat leerlingen kennisnemen van de Canonvensters.

Herijking Canon van Nederland

Bij de presentatie van de Canon van Nederland in 2007 pleitte de commissie Van Oostrom ervoor om na enkele jaren een pas op de plaats te maken en te bezien of de Canon nog voldoet. Juni 2018 besloot de Tweede Kamer om “een nieuwe onafhankelijke commissie in te stellen om de Nederlandse Canon tegen het licht te houden”. Deze herijking gaat in opdracht van het ministerie van OCW in 2019 van start.

Uit het onderzoek blijkt dat het al dan niet weglaten of toevoegen van Canonvensters in het kader van de aanstaande herijking geen heel urgente kwestie is voor leraren. Zeker in het basisonderwijs bestaat meer behoefte aan een update van de uitwerking van de vensters, dan aan het vervangen van de vensters zelf. Men geeft aan enkele meer algemene aanbevelingen te willen doen zoals betere aansluiting van de vensters bij de dagelijkse leefwereld van basisschoolkinderen (‘het gewone leven’) en een betere spreiding over de tijdvakken. Daarbij worden regionale Canons positief gewaardeerd, omdat ze geschiedenis en cultuur dichterbij deze leefwereld van de kinderen brengen.

Helft VO-docenten behoefte aan herijking

De helft van de bevraagde leraren geschiedenis is voorstander van een inhoudelijke herziening van de Canon. Er bestaat geen eenduidigheid over welke vensters er dan uit zouden mogen, maar sommige vensters worden wel vaker genoemd dan andere: Annie MG Schmidt, De Stijl en De gasbel. Een veelgehoorde opvatting is dat een meer evenredige spreiding van de vensters over de tien tijdvakken een verbetering zou zijn.

Het onderzoeksrapport is te vinden op deze website in de rubriek Downloads.