De ridders van Huize Dorth

Thuis bij de adel

'Welkom ontdekkingsreizigers, leuk dat jullie gekozen hebben voor deze reisbestemming. Ik zal jullie nu een rondleiding geven door de tijd dat hier vlakbij ridders woonden. Laat je verrassen!'

Woon je aan de Seino van Dorthlaan, dan kom je nu te weten waar deze naam vandaan komt. Wie was Seino en hoe komt hij aan zijn achternaam Dorth? Je gaat het hier ontdekken.

Seyno van Dorth

In 1311 vormde Hof te Dorth samen met nog negen andere boerderijen de Kring van Dorth in Overijssel. Hof te Dorth was de hoofdboerderij en daarom de belangrijkste. Hier groeide de jonge Seyno (Seino) van Heeckeren op. Na de dood van zijn vader erfde hij de familieboerderij. Seyno boerde goed en breidde zijn bezittingen uit. In 1339 liet hij een groot stevig huis, een burcht, bouwen, met een slotgracht er omheen. Seyno ging zichzelf heer van Dorth noemen. Op een gegeven moment heeft Seyno zijn achternaam veranderd in Seyno van Dorth.  De burcht groeide later uit tot Kasteel Dorth of havezate Huize Dorth. De familie van Heeckeren waren ridders en hadden een eigen familiewapen. 

Het huis werd bewoond door een adellijke familie en hun bedienden. De bedienden deden al het werk op de havezate, zoals eten koken, schoonmaken, de was, de tuinen bijhouden en voor de dieren zorgen. Voor de adellijke kinderen op de havezate waren er kindermeisjes en een onderwijzer.

Duur

Het was niet goedkoop om een havezate te onderhouden. Daarom werden de boerderijen rondom de havezate aan boeren verhuurd. In ruil hiervoor betaalden de boeren geld of een deel van de oogst.

Meebeslissen

Voor de Overijsselse adel was de havezate niet alleen een plek om te wonen. Als je een havezate bezat, mocht je bij de Ridderschap. Samen met het bestuur van Deventer, Kampen en Zwolle was de Ridderschap tussen 1578 en 1795 de baas in Overijssel. De leden van de Ridderschap mochten hun mening geven over het bestuur van Overijssel. De heer van Dorth benoemde de schout, de commissaris van politie, de predikant en de schoolmeester van Bathmen. Hij had dus veel macht in het dorp. Ook had hij jachtrecht, visrecht, het recht om belasting te innen en hij mocht de doodstraf uitspreken. In het gemeentewapen van Bathmen zijn de herinneringen aan de familie terug te zien. De drie rode strepen verwijzen naar het wapen van de ridders van Dorth.

Franse ideeën

'Alle mensen zijn gelijk!' Dat vonden de mensen aan het einde van de 18de eeuw in Frankrijk. Sommige mensen in Nederland vonden dit een goed idee. Deze mensen noemden zichzelf patriotten. De patriotten wilden ook wat over het bestuur van Nederland te zeggen hebben. In 1795 kwamen Franse soldaten naar Nederland om de patriotten daarbij te helpen. De patriotten en de Fransen zorgden ervoor dat de adel niet langer de baas was. Ook gewone mensen, zonder havezate, mochten nu meebeslissen over het bestuur van Overijssel. Veel van de havezaten zijn daarna afgebroken, of verkocht aan rijke burgers uit de steden.

Einde Huize Dorth

Huize Dorth is in 1833 gesloopt. Alleen nog wat resten van de poort en de slotgracht kun je nog terugvinden. Het huis dat nu op deze plek staat, werd in 1927 gebouwd. Het is eigendom van de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten. Het landhuis is niet te bezichtigen, maar wel mag je over het landgoed wandelen.

 

‘Tot ziens ontdekkingsreizigers, mijn rondleiding zit erop. Neem de herinneringen die je hier hebt gemaakt voor altijd met je mee en deel ze met anderen. Met je retourticket kun je weer terugreizen naar het nu. Binnenkort hoop ik je weer te zien op een nieuwe reisbestemming. Tot later!'