De waterlinie

De Liniedijk die aan de westkant van het Valleikanaal ligt is veel ouder dan het kanaal. Ze maakt onderdeel uit van een verdedigingslinie waarvoor, onder druk van de Oostenrijkse Successieoorlog, in 1743 de plannen gereed kwamen.

Het plan behelsde een waterlinie die de diepste punten van de Gelderse Vallei volgde, met ernaast een liniedijk en dwars daarop keerkades. De dijk liep van de Emminkhuizerberg bij Veenendaal tot aan de Zuiderzee ten noorden van Amersfoort. De keerkades waren noodzakelijk om te voorkomen dat het water zou wegstromen als gevolg van een hoogteverschil van ca. 7 m tussen Grebbedijk en Zuiderzee. Aan de oostzijde van de dijk maakte men een gracht, behalve op plaatsen waar al water van beken aanwezig was. In 1786 werd bij Bruinenburg, waar de Liniedijk de Luntersebeek kruiste, een sluis gebouwd. In tijden van vijandelijke dreiging ging de sluis dicht. Het water van de Luntersebeek bleef staan achter de liniedijk en de dwarskade waardoor het land aan de oostkant overstroomd raakte.

De keerkades zouden het een vijand makkelijk kunnen maken het inundatiegebied binnen te vallen. Om dit tegen te gaan werden de kades al vroeg extra versterkt bij de aansluiting op de de Liniedijk. Deze versterkingen werden de "posten" genoemd. In Leusden lag de "Post van Asschat" vlak bij de stuw. Deze versterking is dankzij de reconstructie nog goed te herkennen.
Later in de Franse Tijd werden de uiteinden van de kades ook versterkt met de zogenaamde "voorposten". De voorpost van de Asschatterkade bevindt zich op het punt waar de Asschatterweg de keerkade doorsnijdt.

Bij het graven van het Valleikanaal werd de dijk versterkt met zand dat beschikbaar kwam bij het graven van het kanaal. Ook is in die tijd zand aangevoerd uit het Henschotermeer. De huidige dijk is dus hoger dan de oorspronkelijke Liniedijk. De oude situatie is nog goed te zien aan de aarden wal in het land nabij boerderij ''de Mossel'' op de grens tussen Leusden en Amersfoort.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Grebbelinie een belangrijke verdedigingsstelling. Op onderstaande kaart is met kleuren aangegeven waar het water achter de keerkades bleef staan in de zogenaamde kommen. Een groot aantal boerderijen in het inundatiegebied werd afgebroken, zowel in 1940 als in 1945. Daarom staan er veel wederopbouw-boerderijen in dit gebied met een steen met een leeuw in de gevel gemetseld.