Rotterdam moeilijk bereikbaar
In het midden van de 19e eeuw was Rotterdam al een belangrijke havenstad. De stad profiteerde van haar gunstige ligging als overslagplek voor goederen die van en naar Duitsland moesten worden vervoerd. Terwijl de schepen steeds groter werden en dus meer diepgang kregen, verzandde de belangrijkste verbinding tussen de haven en de zee. Daarom werd in 1863 besloten om een nieuwe zeeverbinding te graven: de Nieuwe Waterweg. Omdat Rotterdam niet mocht worden voorgetrokken kreeg Amsterdam ook een nieuw kanaal naar de zee: het Noordzeekanaal.
De aanleg
De aanleg van de Nieuwe Waterweg begon in 1863, onder leiding van waterbouwkundig ingenieur Pieter Caland. Vanaf Hoek van Holland moest ruim vier kilometer duin worden doorgraven. Omdat veel grond moest worden onteigend, ontstond er vertraging. Op 9 maart 1872 voer het stoomschip Richard Young als eerste door het nieuwe kanaal. Van Hoek van Holland loopt de Nieuwe Waterweg momenteel tot aan de Maeslantkering (venster 50), waarna hij eerst in het Scheur en daarna in de Nieuwe Maas overgaat.
Groei
De nieuwe zeeverbinding leverde een zeer belangrijke bijdrage aan de onstuimige groei van de Rotterdamse haven. Naast het sterk toenemende goederenvervoer droegen ook in de stad gevestigde rederijen als de Holland Amerika Lijn (HAL) en de Rotterdamse Lloyd bij aan de dynamiek van Rotterdam. Het hoofdgebouw van de HAL, nu Hotel New York, herinnert aan de honderdduizenden emigranten die van hieruit vertrokken. Sinds de opening van de Nieuwe Waterweg werden er steeds weer nieuwe havens aangelegd. Eerst in de stad zelf, maar vervolgens ook in een veel groter gebied westwaarts. Door deze groei nam de werkgelegenheid in de hele Rotterdamse agglomeratie enorm toe.
Grootste van Europa
In 1933 kwam in het dorp Pernis de Eerste Petroleumhaven gereed. De oplevering markeerde de opkomst van de petrochemische industrie en de komst van veel raffinaderijen van onder meer de Koninklijke Shell. In 1973 meerden de eerste schepen aan in de Maasvlakte, een industrie- en havengebied van veertig vierkante kilometer in de Noordzee. De Maasvlakte maakt deel uit van de Rotterdamse haven. Het centrum van de gemeente Rotterdam ligt ruim veertig kilometer verderop. Met de aanleg van de Tweede Maasvlakte werd begonnen in 2008. De stadsregio Rotterdam omvat zestien gemeenten met circa 1,2 miljoen inwoners. In 1962 werd de Rotterdamse haven de grootste ter wereld. Dat is nu niet meer het geval, maar de haven is nog wel de grootste van Europa.