Het verlaat
Woerdense Verlaat is vernoemd naar de sluis (het verlaat) dat het kanaal de Grecht verbindt met de Kromme Mijdrecht. Zo ontstond een vaarroute tussen Woerden en Amsterdam. Het ligt ook op een kruispunt van drie waterschappen; tegenwoordig Rijnland, de Stichtse Rijnlanden, en Amstel, Gooi en Vecht. In juni 1672 was het waterpeil in Amstelland, net als nu, hoger dan in Rijnland. Daardoor kon er via de sluis water van noord naar zuid worden ingelaten.
Vlakbij de Fransen
Omdat Woerden was bezet lag Woerdense Verlaat lange tijd vlak bij een groot Frans garnizoen. Enkele keren hebben de Fransen verkenningen gedaan van de omgeving, maar tot een aanval op Woerdense Verlaat is het niet gekomen. Over de Nederlandse versterkingen rond de plaats is weinig bekend doordat kaarten van de verdedigingswerken ontbreken. Waarschijnlijk was het een eenvoudige aarden schans bij de oostwaartse kade, de tegenwoordige Lange Meentweg (N463). In september 1672 waren er zo’n 300 soldaten op de post.
IJsvrij
Er is meer bekend over de plaats door de grote aandacht die het Hoogheemraadschap Rijnland in december 1672 besteedde aan het ijsvrij houden van de wateren rondom Woerdense Verlaat. In een uitgebreid rapport beschreef het college hoe zo’n 1.000 man nodig zou zijn om de omgeving ijsvrij te houden. Van elke vijf mannen op het platteland zou er steeds één vijf dagen moeten komen werken, waarna hij zou worden afgelost.
De oproep van het hoogheemraadschap had weinig effect. De nabijheid van de Fransen, het gebrek aan financiële beloning, en het feit dat veel mensen uit de omgeving westwaarts waren gevlucht betekende dat het ijsvrij houden moeizaam verliep. Enkele dagen later staken duizenden Fransen vanuit Woerden de bevroren waterlinie over richting de Meije.