Gemeentehuis
Het is een mooi, bosrijk gebied gelegen langs de oevers van de Waal. Met daarin twee bijzondere gebouwen, het kasteel Waardenburg en Huis Neerijnen. Beide met een slotgracht en Huis Neerijnen zelfs met een ophaalbrug en een koetshuis. En vanzelfsprekend met mooie verhalen. Tussen 1980 en 2019 was in kasteel Neerijnen, zoals het in de volksmond wordt genoemd, het gemeentehuis van de gelijknamige gemeente gevestigd.
Woontoren
Het kasteel, oorspronkelijk met de naam ‘Klingelenburg’ was een woontoren met verdedigingsfuncties. Rond 1350 liet ridder Gijsbert de Cock dit eerste adellijke huis in Neerijnen bouwen. Vrijwel zeker op het verhoogde en omgrachte terrein. Samen met het in 1265, in opdracht van Rudolph de Cock gebouwde kasteel Waardenburg vormt het één landgoed. De bewoners van kasteel Neerijnen voerden de naam De Cock van Neerijnen. Na de familie De Cock hebben verschillende families het landgoed in bezit gehad, waaronder Van Aylva. In 1769 liet Hobbe van Aylva een voordeuromlijsting in rococostijl aanbrengen met een gedenksteen aan zichzelf.
Familie Van Pallandt
Achterneef Hans Willem erfde het kasteel in 1772. Toen hij overleed op 29 december 1827 kwam het landgoed in handen van mr. Frederik Willem Floris Theodorus baron van Pallandt. De familie Van Pallandt heeft het landgoed, als laatste adellijke familie, tot 1971 in bezit gehad. Eerst als een soort vakantiewoning, later als woonhuis. Naar verluidt heeft zo’n 150 jaar geleden Koning Willem III er als gast gelogeerd. Een schilderij van de koning hangt nog in de naar hem genoemde Koningskamer. De raad-/trouwzaal was vroeger het gastenverblijf en bestond uit drie ruimtes, een salon, een badkamer en een slaapkamer. Op 6 mei 1971 overleed de laatste bewoonster, barones Julie Elise baronesse van Pallandt van Neerijnen en Waardenburg, waarna het bezit vererfde op Jhr. C.L.H. van Vredenburch. Hij verkocht het Huis Neerijnen in 1974 aan de Stichting het Gelders Landschap en droeg het kasteel Waardenburg in 1975 in langdurige erfpacht over aan de zusterinstelling ‘Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen’.
Gemeentehuis
In 1978 kocht de gemeente Neerijnen het kasteel en koetshuis, en nam het in 1980 als gemeentehuis in gebruik. Maar niet zonder dat er, ook aan het koetshuis, ingrijpende wijzigingen werden aangebracht. Een gemeentehuis moet namelijk geschikt zijn als kantoor. Het moet representatief zijn, maar ook toegankelijk. Er werden onder andere twee liften aangebracht. Een naar alle ‘gewone’ verdiepingen en een als mindervalidenlift naar de tussenverdieping met de raad- en trouwzaal. Eind 2018 was de fusie met de gemeenten Lingewaal en Geldermalsen en is voor het laatst de gemeentevlag gestreken. Het gebouw werd weer overgedragen aan Stichting Geldersch Landschap en Kasteelen.
Bronnen:
- De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Gelderland, Bommeler- en Tielerwaard 1946
- Het Huis 12, 1914 H.M. Werner
- Middeleeuwse kastelen van Gelderland, F.M. Eliëns en J. Harenberg
- Beschrijving beschermd dorpsgezicht Neerijnen-Waardenburg, RDMZ 1988
- Ontdekkingstocht door de 1000 jaar oude dorpen Neerijnen, Opijnen en Waardenburg, Marinus Smit 1996
- Kasteel Neerijnen, Huis Klingelenburg, Huis Neerijnen, Marinus Smit 2001
Rechten
Harry de Bont, CC-BY-NC
