Madonna met de lange hals

Parmagianino

De website van het Rijksmuseum Amsterdam:
‘’De term 'maniërisme' duidt op de stijl in de kunstgeschiedenis die volgt op de renaissance. Rond 1520 probeerde een aantal Italiaanse kunstenaars de stijl (maniera) van hun voorgangers – beroemde meesters zoals Rafael en Michelangelo – te evenaren. Zij keken bijvoorbeeld naar de gespierde lichamen en ingewikkelde houdingen in Michelangelo's Sixtijnse kapel en deden daar nog een schepje bovenop. Lijven met overdreven spierbundels, sterke draaiingen en kleine hoofden waren het resultaat. Maniëristische kunstenaars probeerden met hun vormentaal emoties en dramatiek uit te drukken. Hun stijl werd een 'maniertje' op zichzelf, vandaar 'maniërisme'.

De gekunstelde lichaamsvormen en felle, koele kleuren kregen de voorkeur boven de ideale verhoudingen uit de renaissance. Via reizende kunstenaars verspreidde het maniërisme zich snel over Europa.''

Parmagianino (1503-1540) een bekende maniëristische kunstenaar, schilderde de Madonna met de lange hals (1535).

Het is een typisch voorbeeld van een maniëristisch schilderij. Uitgerekte ledenmaten en ingewikkelde houdingen zijn hier bijvoorbeeld zichtbaar. De engel aan de linkerkant van het schilderij draagt een vaas, omdat Parmagianino zijn schoonheidsideaal daaraan ontleende. De hals, handen en voeten van Madonna zijn bijzonder lang. De ledematen van het Kind zijn groter en langer dan die van een ‘gewone’ baby. Het perspectief in het schilderij lijkt niet meer te kloppen, aangezien de persoon helemaal beneden (die een boekrol uitrolt) haast buiten het schilderij lijkt te staan. Deze veranderingen waren een ‘eigenwijze en losbandige’ doorbraak in de regelmaat van de renaissancistische werkwijze.