10 mei 1940 worden de inwoners van Buren 's morgens vroeg opgeschrikt door het geluid van vliegtuigen die naar het westen vliegen. De Tweede Wereldoorlog is een feit.
Al na twee dagen valt het eerste slachtoffer. Spekslager Gerrit Broekman uit Buren sneuvelt op 33-jarige leeftijd tijdens de gevechten bij de Grebbelinie. De volgende dag wordt de bevolking geëvacueerd. Alle inwoners van Buren, beide Avezathen en Erichem vertrekken verplicht naar Montfoort. Zowel bij het vertrek als bij de terugkeer een paar dagen later, is het een chaos van terugtrekkende militairen en evacués. Als het leger capituleert, komen Duitse soldaten in de stad en volgen 'Verordnungen' met anti-Joodse maatregelen, inleveren van fietsen en radio's, invoeren van legitimatieplicht en verplicht werken in Duitsland.
Bommenwerper
Midden 1944 wordt door de opkomst van de geallieerden alles anders. In juni stort een Engelse bommenwerper neer, alle zeven inzittenden sterven. De oorlog komt dichterbij door de vestiging van de commandopost van een infanteriedivisie en een munitieopslagplaats in Het Plantsoen. Van midden 1944 tot eind maart 1945 razen V-1's als helleboden langs de hemel over de stad en vallen soms in de omgeving neer. Omgekomen vijandelijke militairen worden tijdelijk in Buren begraven.
Terugtrekkende troepen
Aan het eind van 1944 overspoelen terugtrekkende troepen de stad. Bij een illegale werkgroep die al langere tijd actief is, wordt een zendinstallatie ondergebracht. Gelukkig weten zij ook een springlading in de kerktoren te saboteren. De elektriciteit doet het niet meer en er is voedseltekort. Maar 5 mei 1945 geven de Duitsers zich over. Het dagboek van Van Veen vertelt 'Het Buurse volk was dronken van vreugde. Ze hosten en zongen over de straat tot bijna middernacht'.
Weeshuis
Vanaf 1943 biedt het Weeshuis onderdak aan geëvacueerde voogdijkinderen van 'Kinderzorg' uit Middelburg. Tot 1946 verblijven er 80 personen.
Auteur: Wim Veerman
