"Ze zijn er"
"De nacht waarin de Duitsers de grens overtrokken begon er voor mij mee dat m'n moeder zó hard op de deur bonsde dat deze bijna uit de scharnieren sprong. Ze was volkomen overstuur en kon eigenlijk maar één zin uitbrengen: 'Ze zijn er! De moffen zijn er!'" Dit schreef de Zwollenaar Jan Louwen over zijn herinnering aan het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 10 mei 1940.
Oorlog
Duitse soldaten trokken die nacht Overijssel binnen. De Nederlandse soldaten hadden de opdracht gekregen om de Duitsers te vertragen. Daarom vernielden ze de belangrijke bruggen over de IJssel bij Deventer, Zwolle en Kampen. Op 14 mei hadden de Duitsers heel Nederland bezet. In het begin gedroegen de Duitsers zich nog netjes. Het leven leek door te gaan. Maar al snel bleek dat niet waar te zijn…
Donkere tijden
De Duitsers gaven het bevel dat 's nachts en 's avonds alles
donker moest zijn. Tussen 12 uur
's nachts en 4 uur 's morgens mocht niemand zonder geldige
reden naar buiten. Het dagelijks leven werd steeds moeilijker.
Sommige producten zoals koffie, thee, suiker en zeep waren
nauwelijks meer te krijgen. Voedsel werd steeds schaarser. De
Nederlandse mannen werden gedwongen om werk voor de Duitsers te
verrichten, zoals het bouwen van bunkers.
Verzet
Steeds meer mensen kwamen tegen de Duitsers in verzet. Dat was heel gevaarlijk. Veel mensen die bij het verzet hebben gezeten, hebben de oorlog niet overleefd. Maar er waren ook mensen die de kant van de Duitsers kozen.
Jodenvervolging
De Duitsers wilden alle joden vernietigen. Daardoor merkten de joden al snel de gevolgen van de bezetting. Ze verloren hun werk en spaargeld. In winkels, bioscopen, parken en cafés hingen bordjes met de tekst: "Verboden voor Joden". Ook moesten ze een gele ster op hun jas dragen, waar het woord "Jood" op stond. Vanaf oktober 1942 voerden de Duitsers de Zwolse joden naar concentratiekampen af. Na de bevrijding bleek dat van de ongeveer 750 joodse inwoners er 499 de oorlog niet overleefd hadden.
Vrij!
Aan het begin van de lente in 1945 naderden Engelse en Canadese soldaten Overijssel. Na felle gevechten met de Duitsers werd Haaksbergen op 1 april als eerste plaats in Overijssel bevrijd. Op 14 april volgde Zwolle. De oorlog was eindelijk voorbij.
