Arbeiders nodig
In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog emigreerden veel Nederlanders, omdat er te weinig werk was. Vijftien jaar later, aan het begin van de jaren zestig, ging het steeds beter met Nederland. Arbeiders waren weer hard nodig. Grote bedrijven zoals Philips en Hoogovens gingen zelf op zoek naar tijdelijke arbeiders. Ze waren te gast als tijdelijke arbeidskrachten en daarom heetten ze ‘gastarbeiders’.
Er kwamen mensen uit Spanje, Italië, Griekenland en Joegoslavië. Daarna kwamen ook mensen uit Turkije en Marokko. De meesten gingen werken in de industrie. Het was zwaar werk, ze maakten veel uren en leefden in eenvoudige omstandigheden.
De gasten blijven
In het begin worden de gastarbeiders met open armen ontvangen. Maar na een tijd krijgen ze steeds meer het gevoel niet welkom te zijn. Omdat ze maar tijdelijk zouden blijven, kregen ze geen inburgeringslessen om de Nederlandse taal en gewoontes te leren.
Maar zo tijdelijk was het niet. De bedrijven waar ze werkten, bleven alsmaar werk aanbieden. Vanaf 1974 mochten gastarbeiders hun gezin laten overkomen uit het land waar ze vandaan kwamen. Veel gastarbeiders deden dit. Ze dachten dat hun kinderen hier in Nederland een betere toekomst zouden hebben. Zo werden veel gastarbeiders vaste inwoners van Nederland. Kinderen en kleinkinderen van gastarbeiders zijn hier geboren en dus Nederlanders.
De multiculturele maatschappij
Er kwamen ook andere groepen mensen naar Nederland, zoals politieke vluchtelingen en mensen uit Suriname en de Nederlandse Antillen. Door het openstellen van de grenzen binnen de Europese Unie kwamen er laagbetaalde arbeidskrachten uit Oost-Europa. Nederland is daardoor weer een immigratieland geworden.
Al deze ‘migranten’ en hun kinderen hebben het in Nederland niet altijd gemakkelijk. Ze moeten wennen aan de Nederlandse gewoontes en verplicht de taal leren. Ze hebben dezelfde mogelijkheden als alle Nederlanders en zijn inmiddels ook op alle plekken in de samenleving te vinden. Toch ervaren zij vaak discriminatie, bijvoorbeeld bij het vinden van een baan.
Integratie: ja/nee?
Door de komst van de immigranten ontstonden in Nederland flinke discussies. Die discussies werden heviger na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 in Amerika. Daarbij gaat het om vragen als: moet je je in Nederland helemaal aanpassen? Wanneer ben je ‘aangepast’ ofwel ‘geïntegreerd’? Staat Nederland eigenlijk wel open voor nieuwkomers? Ook de verschillen in geloof zijn onderwerp van gesprek.
Kinderen van gastarbeiders onderzoeken hun familiegeschiedenis. De schrijver Murat Isik won in 2018 de Libris Literatuurprijs met zijn roman Wees onzichtbaar. Het boek gaat over zijn Turkse familie die naar Amsterdam kwam. Dit soort verhalen geeft jonge nieuwe Nederlanders het gevoel erbij te horen en zorgt voor verbinding.