Canon van Hilvarenbeek

De Tweede Wereldoorlog

De laatste grote oorlog, die Europa zwaar geteisterd heeft, ligt driekwart eeuw achter ons. Voor jongeren heel ver weg, maar voor sommige anderen nog dichtbij omdat ze er nog jeugdherinneringen aan hebben, en voor velen omdat hun ouders en grootouders die nog meegemaakt hebben en met de herinneringen hebben moeten leven. Een wereldoorlog veroorzaakt door waanzinnige ideeën en aangevoerd door een waanzinnige, maar kon uitgroeien tot zo’n totale verwoesting en zoveel slachtoffers kon maken omdat miljoenen gewone burgers die waanzin toelieten of zelfs aanhingen.
“Wij zullen nooit vergeten”, staat er boven de sobere ingang van het kerkhof in Sint Petersburg waar meer dan een miljoen slachtoffers uit die stad in massagraven zijn gestort. Wij nakomelingen van de overlevenden van deze terreur mogen nooit vergeten waartoe zulke waanzin in staat is.

Het onderwerp Tweede Wereldoorlog is zo overweldigend groot dat het niet in een of twee A4-tjes te vatten is. Elke poging daartoe schiet te kort. Daarom is het weloverwogen weggelaten uit deze canon. In de Canon van Nederland is er wel een kort artikel over opgenomen. Volg de link https://www.canonvannederland.nl/nl/tweedewereldoorlog. Die bevat ook honderden verwijzingen naar boeken en artikelen die gaan over de Tweede Wereldoorlog. Ook zit er een lijst bij van regiocanons die onderwerpen met betrekking tot de oorlog bevatten.

Hilvarenbeek heeft al vijf jaar een eigen website die geheel gewijd is aan de oorlogsverhalen. Dat is https://oorlogenvrijheidhilvarenbeek.nl. Aanbevolen voor jong en oud.

In Hilvarenbeek en Diessen is ook veel geschreven over de oorlog vanuit lokaal perspectief. De belangrijkste publicatie is het boek “Hilvarenbeek 1940 – 1945” van Kees van Kemenade (aanwezig in de openbare bibliotheek in Hilvarenbeek). Verder zijn er veel artikelen, vaak over persoonlijke ervaringen, verschenen in het tijdschrift van de Heemkundige Kring; zie de lijst hierna. Alle nummers van het tijdschrift zijn aanwezig in de bibliotheek van de HKK in Museum de dorpsdokter.

 

Literatuur over Hilvarenbeek in de oorlog

 

Boeken

Kees van Kemenade, Hilvarenbeek 1940-1945. Hilvarenbeek, Esbeek en Biest-Houtakker tijdens de oorlogsjaren. Uitgeverij De Kempen, Hapert, 1983. (179 p.) ISBN 90 70427 12 5

Ton de Jong, Duitse vrienden. Verraad en redding in Hilvarenbeek. Uitgave in eigen beheer, 2020. Deze historische studie gaat over een schoenenfabrikant en dorpspoliticus, die na de bevrijding van collaboratie werd beschuldigd maar nooit is veroordeeld.

 

Artikelen in het tijdschrift van de Heemkundige Kring

Bruce Bolinger, “Tom Applewhite, de studenten en de ondergang van de vluchtlijn”. Nr. 67 (2004), p. 39-43.

Captain M.G. Bond, De kerktoren in Hilvarenbeek, uitkijkpunt naar de vrijheid. Nr. 34; 22-23. En Hilvarenbeek als waarnemingspost in 1944. Nr. 38 (1994), p. 38-41.

Antoon van Dijck, Eerst inkwartiering van Duitsers, toen van Engelsen. Oorlogsdagboek over Baarschot. Nr. 67 (2004), p. 49-51.

Bob Duijvestijn, De pilotenlijn Twente - Brussel via Hilvarenbeek. Nr. 38 (1994), p. 47-48.

Pater Fidentius, De bevrijding van Diessen. Nr. 38 (1994), p. 28-37.

Ad van Gool:

  • "En toen dacht ik dat het met me gebeurd was". Nr. 38 (1994), p. 11-15.
  • Oorlogservaringen maakten onuitwisbare indruk. Nr. 38 (1994), p. 21-27.

Ed van Hees:

  • De toren van Hilvarenbeek bleef gespaard. Nr. 107 (2019), p. 3-6.
  • In Hilvarenbeek vielen na de bevrijding nog zes slachtoffers door landmijnen. Nr. 107 (2019), p. 7-10.

Eugène van der Heijden:

  • "Zigarett aus Mund". Oorlogsherinneringen mei 1940. Nr. 45 (1997), p. 9-11.
  • Fronttoerisme.  Oorlogsherinneringen mei 1940. Nr. 45 (1997), p. 12-13.

Jan van Helvoirt,

  • Bevrijdingsvuur op de brandtoren in 'De Utrecht'. Nr. 38 (1994), p. 64-71.
  • Esbeek gedurende de oorlog. Nr. 67 (2004), p. 52-55.

Ad Hoozemans, In Baarschot staat een grot. Nr. 50 (1998), p. 84-87.

Kees van Kemenade, De winterhulp in Hilvarenbeek. Nr. 4 (1983), p. 7-8.

Jan Naaijkens, Luchtbescherming was primitief. Nr. 57 (2001), p. 16-17.

Emmanuel Naaijkens:

  • Ida Simons en de oorlog. Nr. 67 (2004), p. 56-58.
  • Verslag van het Beekse oorlogsfront in De Gelderlander. Nr. 75 (2007), p. 51-53.

Karst Smit, Hilvarenbeek en de pilotenlijn. Nr. 38 (1994), p. 58-63.

Fien Verhoeven, De bevrijding en beschieting van Hilvarenbeek, een ooggetuigenverslag lopend van 19 tot 27 oktober 1944. Nr. 38 (1994), p. 2-10.

Herman de Wolf, Altijd de angst om gepakt te worden. Herinneringen van een onderduiker in Diessen. Nr. 67 (2004), p. 64-67.

Gerard Wolfs, Wanneer komen de bevrijders?' Nr. 38 (1994), p. 16-20.

L.C. Zonneveld, De klokkenvordering in 1942/43. Nr. 14 (1986), p. 50-57.