Vensterplaat Jeroen Bosch

Portret van Jeroen Bosch

Jeroen Bosch (±1450 - 1516) is een beroemde schilder uit de Middeleeuwen. Er zijn van Jeroen Bosch 25 schilderijen bewaard gebleven. De schilderijen hangen in verschillende musea over de hele wereld. Van al zijn werken zijn er nog maar een paar in Nederland. 

Dit portret van Jeroen Bosch heeft hij trouwens niet zelf getekend, het is pas na zijn dood gemaakt. 

De Markt in ’s-Hertogenbosch

Jeroen Bosch woonde en werkte aan de Markt in 's Hertogenbosch, ook wel Den Bosch genoemd. De Markt is een groot plein middenin de stad. Aan de rand van de Markt staat zijn huis met daarin ook zijn schildersatelier. Daar maakte hij samen met zijn leerlingen zijn kunstwerken. De leerlingen mochten gewoon meewerken aan een schilderij.

's-Hertogenbosch was aan het einde van de Middeleeuwen een levendige stad die snel groeide. Vanuit de wijde omtrek kwamen mensen af op de marktkraampjes. In de middeleeuwse stad werkten mensen met verschillende beroepen, zoals bakker, smid, schoenmaker en meubelmaker. Rondom de stad werd een stadsmuur met stadspoorten gebouwd, zodat de inwoners veilig waren. 

Jeroen Bosch, de duivelmaker

Op de schilderijen van Jeroen Bosch komen veel duivelachtige monsters en wonderlijke wezens voor. Deze wezens worden heel gedetailleerd en in vreemde landschappen uitgebeeld. Vanwege al die rare wezens kreeg Jeroen Bosch van zijn tijdgenoten een bijnaam: 'de duivelmaker'.

Jeroen Bosch gebruikte veel symbolen in zijn schilderijen. Een symbool is een ding, een dier of een teken dat iets anders voorstelt. 

De uil is bijvoorbeeld symbool om slechte daden uit te beelden. De uil wordt in de Middeleeuwen gezien als een duivels dier. Het stond symbool voor gevaarlijke verleidingen.

Jheronimus van Aken

Dit standbeeld van Jeroen Bosch staat op de Markt van 's-Hertogenbosch.

Jeroen Bosch heette eigenlijk Jheronimus van Aken, maar hij ondertekende verschillende schilderijen met 'Jheronimus Bosch'.  Zijn opa Jan van Aken en vader Antonis van Aken waren ook schilder. En zijn ooms en broer schilderden ook. Hij kwam dus uit een schildersfamilie.

Geloof in de Middeleeuwen

In de Middeleeuwen was het christelijke geloof heel belangrijk voor mensen. Ook voor de inwoners van Den Bosch stond geloof centraal. Er waren veel monniken, nonnen en priesters in de stad. Zij zorgden voor de zieken, gaven onderwijs en schreven boeken over.

Met zijn schilderijen wilde Jeroen Bosch mensen waarschuwen om goede christenen te zijn. Als je een goede, gelovige christen was, kwam je na je dood in de hemel terecht. Slechte christenen kwamen na hun dood in de hel terecht. Zowel de hemel als de hel zijn zichtbaar in de schilderijen van Jeroen. Hij maakte ook verschillende schilderijen voor de grootste kerk van Den Bosch, de Sint-Janskathedraal. 

Filips de Tweede

Bij het begin van de Nederlandse Opstand (in 1668) hing de Tuin der Lusten – het bekendste schilderij van Jeroen Bosch – in het paleis van Willem van Oranje in Brussel. De Spanjaarden namen het daar in beslag. Later namen ze het schilderij mee naar hun Spaanse koning, Filips de Tweede. 

De Tuin der Lusten hangt nog steeds in Spanje. Je kunt het bekijken in het Prado-museum in Madrid. 

Stadsbrand

In zijn schilderijen heeft Jeroen Bosch vaak stadsbranden en vuur afgebeeld. Waarschijnlijk heeft hij als kind de grote stadsbrand van 1463 gezien. Tijdens die brand zijn in Den Bosch ruim vierduizend huizen verwoest.