Studeren, dat zat er vaak niet in. En meedoen in de politiek, dat was in de negentiende eeuw voor vrouwen helemaal niet mogelijk. Zelfs binnen het huwelijk was er een duidelijke taakverdeling. De vrouw zorgt voor de kinderen, de man verdient het geld. De man beschikt over het geld en had de totale controle. Ook al was het geen goed huwelijk, scheiden zat er voor de vrouw vaak niet in.
Onderwijs voor zoons én dochters
Halverwege de negentiende eeuw zien langzaamaan steeds meer mensen die ongelijkheid in. Het is het begin van het feminisme: het streven voor gelijke rechten voor vrouwen. Eén van de voorvechters is Geesje Feddes uit Leeuwarden. Ze is getrouwd met een notaris en heeft elf kinderen. Ze neemt de opvoeding erg serieus en wil het beste onderwijs voor haar zoons én dochters. En dat niet alleen: ze heeft ideeën over hoe ook de rechten van andere meisjes en vrouwen verbeterd kunnen worden.
‘Eene vrouw’
Geesje Feddes zet thuis haar ideeën op papier. In 1870 wordt haar betoog van 36 pagina’s uitgebracht bij een boekhandel in Leeuwarden. Voor 30 cent is haar boekje Gelijk recht voor allen! te koop. Vanwege de omstreden ideeën, brengt ze het niet onder haar eigen naam uit, maar gebruikt ze als schuilnaam ‘eene vrouw’. Ze schrijft dat het belachelijk is dat vrouwen op sommige gebieden nog minder rechten hebben dan misdadigers. En dat het juist goed is als vrouwen ook geld verdienen. Ze wil bovendien goed onderwijs voor jongens én meisjes.
Feminist
Omdat Geesje Feddes haar ideeën anoniem deelt, wordt ze zelf niet bekend. Toch gaan er in haar tijd in Leeuwarden al geruchten rond dat die ‘eene vrouw’ Geesje Feddes is. Op vijftigjarige leeftijd overlijdt ze. Pas na haar dood wordt Geesje Feddes in heel Nederland bekend. Ze is een van de eerste feministen, die op duidelijke wijze op papier zette wat nodig was om de vrouwenrechten te verbeteren.
De Canon van Leeuwarden is een initiatief van het Historisch Centrum Leeuwarden
