In Nederland begint de bescherming van monumenten officieel in 1875, toen binnen het Ministerie van Binnenlandse Zaken de afdeling Kunsten en Wetenschappen wordt opgericht, met als doel het verstrekken van subsidies voor het restaureren van monumenten.
In 1903 wordt vervolgens een rijkscommissie aangesteld om een inventaris van alle rijksmonumenten in het land te maken.
De Rijksdienst voor de Monumentenzorg is de directe voortzetting van het Rijkscommissie van 1918. De opgaven echter, verschillen wezenlijk.
- Aanvankelijk ligt de nadruk, ook psychologisch, sterk op het herstel van oorlogsschade.
- Daarnaast komt in de jaren '50 het bescheidener monument, vooral het woonhuis, onder de aandacht van de monumentenzorg.
- Die ontwikkeling wordt versterkt door de Monumentenwet van 1961.
- Waardoor ook in toenemende mate disciplines als stedenbouw, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening een grote rol spelen.
- In 1975 wordt monumentenzorg zelfs tot een maatschappelijk belang uitgeroepen.
- De monumentenzorg, die eens in de statige luwte van raadhuizen en kastelen opereerde, wordt in de jaren '90, wel gezien als een facetbelang van de ruimtelijke ordening.
Lees meer in In dienst van het erfgoed.
