Spoorweg
De bevolking vindt de stoomtrein een ‘zwarte duivel’ die de koeien laat schrikken. De koeien kunnen daardoor minder melk geven. De spoorweg mag daarom niet door het dorp lopen. De grondeigenaren verlenen niet altijd medewerking aan de aanleg van de spoorlijn. Hierdoor ontstaan veel bochten in de spoorlijn. De grote bocht tussen Ermelo en Harderwijk is hier een voorbeeld van. De rijtuigen worden verdeeld in een eerste klasse, tweede klasse en derde klasse. In 1912 kost een weekkaart retour Ermelo-Amersfoort voor zes dagen slechts vijfenveertig cent.
Station
Geen station is een doorn in het oog van de heer Chevallier, de stichter van het psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk. Hij heeft dus wel de lasten, maar niet de lusten van de trein. Chevallier schenkt bijna al het benodigde geld voor de aanleg van een station, maar verbindt daaraan een voorwaarde. Er loopt vanaf het station een smal voetpad tussen de koren- en aardappelvelden naar de oude dorpskern. De oude dorpskern ligt rondom de molen en de Oude Kerk. De gemeente moet nu zorgen voor een goede weg naar het dorp. Dit wordt de Stationsstraat. Daarna is het dorp verder gegroeid met bebouwing tussen de oude dorpskern en de spoorlijn.
Spoorweghalte
De halte komt op 1 juni 1882 en heet Ermelo-Veldwijk. In 1897 vindt een uitbreiding van het spoorterrein plaats. Het station wordt vervangen door het kleinste eilandstation in Nederland. Het heet zo omdat het station op een middenperron(eiland) tussen twee sporen staat. Pas in 1952 krijgt het station de naam Ermelo. In 1962 is het stationsgebouw korter geworden en wordt de voorgevel vervangen door een nieuwe gevel.
Dienstwoning stationschef
Door de komst van het eilandstation wordt het oude stationsgebouw ingericht als dienstwoning voor de stationschef. Tot 1905 doet de stationschef ook de administratie van psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk. Bij aankomst van een trein luidt hij de bel, zodat bezoekers van het ziekenhuis zijn gewaarschuwd om afscheid te nemen. In de jaren zestig van de twintigste eeuw is het gebouwtje gesloopt.
Andere bestemming stationsgebouw
Vanaf oktober 2004 heeft het station geen loket meer om kaartjes te kopen. Kaartjes koop je dan via de kaartjesautomaat. Vanaf 2005 krijgt het stationsgebouw verschillende bestemmingen. Het wordt bijvoorbeeld een werkervaringsplek voor medewerkers van het blindeninstituut Sonneheerdt. Zij verstrekken informatie aan treinreizigers en verkopen koffie en broodjes. Halverwege 2020 start een nieuw restaurant in het stationsgebouw. Je kunt komen eten voor ontbijt, lunch en diner. Doordat het meubilair stabiel verankerd zit, dansen de glazen niet over de tafels als er een trein voorbij komt.
Bronnen en verder lezen:
- Een kort verhaal over de lange geschiedenis van Ermelo – H. van der Wel en K. de Wit – uitgave 1972
- Over het spoor – 120 jaar Veldwijk en Ermelo – Hans van Dijk en Gert Hofsink – uitgave 2007
- Vervoer “ruim honderd jaar over weg en spoor in Ermelo” – Hein Oldeman, Dick van Wijngaarden, Gert Hofsink, Natalie Overkamp en Steven van Loo – uitgave 2010
- Gids Open Monumentendag Ermelo 2010
- Gids Open Monumentendag Ermelo 2014
Rechten
Canoncommissie Ermelo, 2022, CC-BY-NC
