De gereformeerde kerk had na de Reformatie stevig wortel
geschoten in Vriezenveen. Maar de eenheid van de kerk raakte aan
het begin van de 19de eeuw in geding. De bevoorrechte positie van
de kerk was tijdens de Bataafs-Franse tijd formeel afgeschaft, maar
onder koning Willem I bleef de staat zich met kerkelijke zaken
bemoeien. Het Reglement op de Eredienst uit 1816 stuitte op veel
protest bij het orthodoxe volksdeel van wat nu de Hervormde kerk
ging heten. Daar voegde zich de onvrede bij over de liberale koers
van de kerk onder invloed van het Verlichtingsdenken. Het verzet
culmineerde in de afzetting van dominee De Cock in het Groningse
Ulrum in 1834. Steeds meer gelovigen scheidden zich af van de
moederkerk.
In 1838 kwam deze Afscheiding ook tot stand in Vriezenveen. Op 10
december werd de kerkenraad van de nieuwe gemeente geïnstitueerd.
De nieuwe gemeente werd gesticht onder auspiciën van A.C. van
Raalte, één van de voormannen van de landelijke Afscheiding.
Aanvankelijk hadden de Christelijk Afgescheiden gemeenten te kampen
met veel tegenwerking en zelfs intimidatie. Pas in 1844 kreeg de
gemeente in Vriezenveen koninklijke erkenning van Willem II. Zij
adopteerde later de oude benaming van Gereformeerde kerk. Door het
groeiend aantal gereformeerden in Westerhaar-Vriezenveensewijk is
daar in 1974 een aparte kerk gesticht.
De Nederlandse Protestantenbond
De afdeling Vriezenveen van de Nederlandse Protestantenbond
werd opgericht op 12 februari 1885. Het betrof opnieuw een
afscheiding uit de Nederlands Hervormde kerk. Een groep van 89
vrijzinnige lidmaten kon zich niet verenigen met de streng
confessionele beginselen van dominee De Molmoncourt en stichtten
een vereniging van vrijzinnig hervormden. Toen het huis waarin zij
bijeenkomsten hielden door de grote brand in 1905 werd verwoest,
bouwden zij een kerk aan de Almeloseweg in Vriezenveen, naast de
synagoge. In het bestuur van de afdeling hadden onder anderen de
burgemeester van Vriezenveen J.O. Meyer en de directeur van de
confectiefabriek Jansen & Tilanus, de heer J.L.L. Tilanus,
zitting.
Nederlands Hervormde Evangelisatie op Gereformeerde
Grondslag
Het ontstaan van de Hervormde Evangelisatie afdeling
Vriezenveen vond plaats in 1905 na de schorsing van de
godsdienstleraar W. van Leeuwen in de Nederlands Hervormde kerk.
Eén van de redenen van die schorsing was dat hij geen gezangen
wilde laten zingen in de kerk. Aanvankelijk kerkte men in een
houten gebouw dat in 1930 werd vervangen door een stenen kerk aan
de Almeloseweg. Sinds 1990 is de Hervormde Evangelisatie een
buitengewone wijkgemeente van de Hervormde kerk. Ook in
Westerhaar-Vriezenveensewijk stichtte deze gemeenschap in 1977 een
kerk aan de Hoofdweg. Na de komst van de Protestantse Kerk
Nederland in 2004 verlieten de kerkgangers van de Hervormde
Evangelisatie deze kerk en sloten zich aan bij de Hersteld
Hervormden.
De Gereformeerde Gemeente
De Gereformeerde Gemeenten in Nederland te Vriezenveen is
ontstaan uit de afdeling Nederlands Hervormde Evangelisatie in
Vriezenveen. Een aantal mensen binnen de Nederlandse Hervormde
Evangelisatie kon zich in de jaren twintig van de vorige eeuw niet
langer verenigen met de prediking van de godsdienstonderwijzer
Brink, die het bevindelijk aspect binnen de protestantse religie
minder naar voren bracht dan zijn voorganger W. van Leeuwen. Omdat
men principieel niet wilde laten dopen in de Nederlandse Hervormde
Kerk in Vriezenveen, week men uit naar Enter. Vanaf 1927 bleek ook
dat niet meer mogelijk en bleven kinderen ongedoopt. Uiteindelijk
werd in 1932 een eigen kerkgebouw gesticht aan de
Bouwmeesterstraat, na eerst enkele jaren leesdiensten bij leden
thuis te hebben gehouden.
Pinkstergemeente
De Pinkstergemeente Vriezenveen is lid van de Broederschap van
Pinkstergemeenten in Nederland en België. Sinds 21 september 1988
is er een officieel bestuur. In 1984 vroeg de Pinkstergemeente,
Jeruël genaamd, onderkomen in Westerhaar-Vriezenveensewijk. Zij
kreeg recht van opstal op een stuk grond aan de Oranjestraat en
zette daar een unit op. Later werden avonddiensten gehouden in De
Hulle. In februari 1987 begon men met morgendiensten. Sinds 1999
houdt de gemeente diensten in het gebouw Odeon van de Vriezenveense
Harmonie. Ook in Aadorp vinden we een zelfstandige Pinkstergemeente
onder de naam Gemeente Gods. Deze gemeente werd al in 1936
opgericht door H. Hekman en kerkte tot voor kort in een verbouwde
schuur aan de Bruglaan. Anno 2011 maakt men gebruik van de
Aakerk.
Baptistengemeente
De Baptistengemeente in Vriezenveen vond haar onderkomen met
pastorie aan de Hoofdweg 111 in Westerhaar-Vriezenveensewijk. Toen
de openbare lagere school Vriezenveensewijk nabij het Veenkanaal
vrijkwam, kocht de gemeente deze aan in 1969 en richtte deze in als
kerk.
