Reiderland
Het Nederlandse deel van het Reiderland was het gebied tussen de Eems in het Noorden en Vriescheloo en vanaf Winschoten tot aan de Duitse grens. Het aangrenzende gebied in Duitsland tot aan de Eems hoorde er ook bij. Door diverse dijkdoorbraken werd telkens weer een groter deel van dat land overstroomd door de Dollard. Meerdere dorpen verdwenen op die manier. Uiteindelijk bleven van het Nederlandse deel van het Reiderland alleen de dorpen Bellingwolde en Blijham over. In 1530 werd dit overgebleven gebied van het Reiderland samen met Westerwolde veroverd door de hertog van Gelre (Gelderland). Het oude Reiderland had altijd zijn eigen landrecht gehad en dat bleef na 1530 ook gehandhaafd.
Twee richters
Omdat het Reiderlandse landrecht verschilde van het Westerwoldse landrecht, hadden Bellingwolde en Blijham een eigen richter die dat gebied bestuurde en daar recht sprak. Ook schreef hij akten zoals: huwelijkscontracten, verkopingen van landerijen, het lenen van geld, het huren en verhuren van land enzovoorts. Die schreef hij op in boeken, die in het rechthuis werden bewaard. Daar konden de inwoners een afschrift van krijgen. Had iemand het landrecht overtreden, dan kreeg die persoon een boete die hij moest betalen. Die werden ook in een boek opgeschreven.
De richter zorgde er ook voor, dat de zandwegen, de dijken en de sluisjes in die dijken door de inwoners werden onderhouden. Waren ze daar te laat mee, dan kregen ze een boete.
Het rechthuis
In 1643 werd in Bellingwolde, naast de kerk, door de stad Groningen een nieuw rechthuis gebouwd. Daar werd op de rechtdagen de rechtspraak uitgeoefend. De richter woonde er ook. Na 1716 gingen de richters op een andere plek in Bellingwolde wonen.
Was er door de stad Groningen een nieuwe richter benoemd, dan moest hij een eed afleggen voor een aantal raadsheren van de stad Groningen.
Groter gebied
Het overstroomde land werd hoger doordat er Dollardslib op afgezet werd. Dat had tot gevolg dat de boeren stukken van de Dollard gingen inpolderen door het leggen van dijken. In 1593 werd bij een sluis in een Dollarddijk de vesting Oudeschans gesticht. En doordat er steeds meer land werd ingepolderd werd in 1628 ook de vesting Nieuweschans gesticht. Deze gebieden vielen toen ook onder de richter van Bellingwolde.
Tijdbalk
|
Jaar |
Gebeurtenis |
|
1530 |
Het niet overstroomde deel van Reiderland samengevoegd met Westerwolde. |
|
1593 |
De vesting Oudeschans wordt gebouwd en valt onder de richter van Bellingwolde. |
|
1628 |
De vesting Nieuweschans wordt gesticht en valt onder de richter van Bellingwolde. |
|
1643 |
De stad Groningen bouwt een nieuw rechthuis in Bellingwolde. |
Er op uit:
Bekijk het Rechthuis in Bellingwolde, naast de kerk aan de Hoofdweg.
Tekstbronnen:
- Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek, deel 9, blz. 315.
- Arch. T 1605-29: 20-10-1716 Richter Gruis laat een eigen huis bouwen
