Wat zijn heksen?
Eeuwenlang geloofden mensen in het bestaan van heksen. Met hun magische krachten konden zij een oogst laten mislukken, zichzelf in een dier veranderen, iemand ziek maken en slecht weer veroorzaken. Om te bewijzen dat iemand een heks was werd de weegproef gebruikt. De heksenwaag van Oudewater, een soort weegschaal, werd in de 16e eeuw beroemd in heel Europa. Een ‘heks’ moest zich laten wegen door een waagmeester, die vervolgens de man of vrouw een bewijs meegaf met daarop het gewicht. Dit bewijs kon dan zijn of haar onschuld aantonen. Een heks die op een bezemsteel kon vliegen, woog immers niets! Ook de inwoners van Westerwolde kregen te maken met mislukte oogsten, ziektes en andere tegenslagen. Ze zochten een zondebok voor al dit onheil: iemand aan wie ze de schuld konden geven. Dit leidde tot beschuldigingen van hekserij. Tijdens de scherpe verhoren werd vrij snel duidelijk wie er aan een heksenkring of heksensabbat had deelgenomen.
Heksenprocessen
De drost in Wedde hield in zijn ‘Breuckenregister’ nauwkeurig bij wie er beschuldigd, veroordeeld en verbrand zijn in deze periode. Het begon in mei 1587 met drie vrouwen: Anna van Mekelenburgh, Dorothea van Danswick en Aleith Wachters. Het drietal was van hekserij beschuldigd en daarom eerst ‘op het water geworpen’. Bleef iemand drijven dan was er sprake van een heks, zonk het slachtoffer dan was het onschuldig! Doordat de vrouwen veel kleren droegen in de 16e eeuw, zonk de beschuldigde vaak niet direct. Dit was ook het geval met Anna, Dorothea en Aleith. Het was voor iedereen duidelijk: deze vrouwen waren heksen!
In de burcht van Wedde vonden martelingen plaats. Deze waren zeer pijnlijk waardoor de slachtoffers snel bekenden dat ze schuldig waren aan hekserij. Na het afleggen van een bekentenis werden de drie beschuldigde vrouwen op 13 mei verbrand op de ‘Giezelbaarg’. In totaal zijn er twintig vrouwen en twee mannen omgebracht.
Toch lukte het sommige mensen om aan de brandstapel te ontkomen. Dit kon alleen als je uit een rijke familie kwam. Er werd dan een geldbedrag betaald om iemand vrij te kopen. In 1597 waren de laatste heksenprocessen in Wedde. Graaf Willem Lodewijk, toen stadhouder van de noordelijke provincies, verbood voortaan de heksenjacht.
Zelf lezen:
Verbrande heksen te Westerwolde
Er Op Uit::
Wandel (een deel van) de route “Gruwelprocessen op de Geselberg bij Wedde”
Bronnen:
- Westerwolders en hun woningbezit: deel 6 Het kerspel Wedde,
C.J. Wegman en R.M.A Wegman. - Westerwolde, Jan W. Hiskes (Den Haag, 1984)
