Heerlijkheid
Westerwolde was voor 1593 een heerlijkheid onder het gezag van keizer Karel V en koning Philips II van Spanje. Het gebied werd in 1561 in leen uitgegeven aan de adellijke familie Van Aremberg als leenmannen. Een leenman kreeg van een vorst een gebied dat hij besturen mocht in ruil voor een verplichting van persoonlijke trouw, militaire bijstand en belastinginkomsten.
Gezag van de Staten-Generaal
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog met Spanje veroverde het Staatse leger Westerwolde. Sinds 1593 viel het gebied rechtstreeks onder het gezag van de Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden, vandaar de naam Generaliteitsland.
Afwisselende leenmannen
De familie Van Aremberg bleef Spaansgezind maar mocht toch in het bezit blijven van Westerwolde. Zij zagen echter wel in dat dit problemen zou gaan opleveren en zochten daarom naar een koper. Die vonden zij in de Amsterdamse koopman Willem van den Hove die de heerlijkheid in 1617 voor 125.000 gulden overnam. Helaas, Van den Hove raakte in conflict met de inwoners, kreeg financiële en juridische moeilijkheden en wilde daarom wel snel van zijn nieuwe bezit af. Op dat moment zag de stad Groningen haar kans schoon en was bereid om in 1619 de heerlijkheid voor 140.000 gulden over te nemen van Van den Hove.
Positie van Westerwolde
Westerwolde heeft echter nooit tot het gewest Stad en Lande (Stad Groningen en Ommelanden) behoord. Na het ontstaan van de Bataafse republiek in 1795 verdween de naam generaliteit en was Westerwolde geen generaliteitsland meer. De staatsregeling (grondwet) van 1798 schafte alle heerlijke rechten af en die van 1801 bepaalde dat Wedde en Westerwoldingerland officieel deel zouden uitmaken van de provincie Groningen.
Tijdbalk
|
Jaar |
Gebeurtenis |
|
1561 |
De adellijke familie Van Aremberg wordt leenman van Westerwolde. |
|
1593 |
Westerwolde veroverd door het Staatse leger. |
|
1617 |
De familie Van Aremberg verkoopt het leen aan Willem van den Hove. |
|
1619 |
De stad Groningen koopt de heerlijkheid Westerwolde. |
|
1795 |
Alle leenheren worden afgezet door een nieuwe wet. |
|
1801 |
Westerwolde wordt een normaal gebied in de provincie Groningen. |
Tekstbronnen:
- P.G. van Winter, Westerwolde Generaliteitsland (Assen 1948).
