Op 7 maart 2018 werd door betrokken en verontruste inwoners het Actiecomité Nuenen c.a. Zelfstandig opgericht om te bereiken dat de fusie met Eindhoven niet door zou gaan en daarmee Nuenen c.a. zelfstandig zou blijven. Onder leiding van voorzitter Gerda Hekker en bijgestaan door ondermeer oud-wethouder Frank Soutendijk, verdiepte het actiecomité zich in de wet Arhi (Wet algemene regels herindeling). De lokale politieke partij W70 gaf de eerste aanzet tot actie door het organiseren van de bijeenkomst.
Gedeputeerde Anne-Marie Spierings (D66) voldeed aan de procedurele plicht met de inwoners te gaan praten. Tijdens bijeenkomsten in Nederwetten, Gerwen en Nuenen bracht zij de fusie alsof hierover al was beslist en gaf zij steeds maar aan dat de gemeente Nuenen c.a. niet ‘toekomstbestendig’ zou zijn en er geen zicht is op verbetering. Het ging er fel op!
Op 6 juli 2018 overhandigde het Actiecomité op ludieke wijze de honderden ingediende zienswijzen over de samenvoeging van Nuenen c.a met Eindhoven aan een ambtenaar van de Provincie, omdat gedeputeerde Spierings had laten weten verhinderd te zijn. In een kruiwagen, met een pan aardappelen en ‘Vincent van Gogh’, een acteur van toneelvereniging De Lindespelers.
De SP-fractie in de gemeenteraad nam het initiatief tot het houden van een raadplegend referendum. Ruim 10.000 inwoners hadden op 10 oktober 2018 gestemd tijdens het referendum over de voorgestelde herindeling met Eindhoven. Dat is een opkomst van ruim 56%. Daarbij koos 22% voor en 78% tegen de samenvoeging.
Na twee themavergaderingen in het Provinciehuis bleek dat in ieder geval zeven van de elf fracties van Provinciale Staten tegen het voorstel zouden stemmen om Nuenen c.a. bij Eindhoven te voegen. Coalitiepartij SP met negen leden, speelde een sleutelrol. Maar dan, met de eindstreep in zicht, verrast D66-gedeputeerde Spierings vriend en vijand. Ze schort de gedwongen herindeling van Nuenen c.a. met Eindhoven op. Ze wil wachten op nieuwe regels uit Den Haag. Ze vreest een nederlaag en probeert gezichtsverlies vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen te voorkomen. Het voorstel dreigt over de verkiezingen heen getild te worden en in een la te belanden.
Adviseur van het Actiecomité Frank Soutendijk wijst op het ‘burgerinitiatief’, het recht van burgers om onderwerpen of concrete voorstellen op de agenda van Provinciale Staten te plaatsen. Van het burgerinitiatief was in Noord-Brabant slechts één keer gebruik gemaakt. Volgens de provinciale verordening waren minimaal 1000 ondertekenaars nodig, met officiële achternaam en (alle) voornamen. Het actiecomité wilde niet voor verrassingen komen staan en streefde naar meer dan die 1000 om te voorkomen dat namen moesten afvallen wegens onvolkomenheden. Provinciale ambtenaren hielden daarna overigens telefonische steekproeven bij ondertekenaars of zij inderdaad het burgerinitiatief ondersteunden! Met 1485 handtekeningen is het burgerinitiatief “Vóór 1 maart 2019 een besluit nemen over de herindeling van Nuenen c.a. en Eindhoven èn het herindelingsadvies van 2 oktober 2018 te verwerpen” op 1 februari 2019 door actiecomité-voorzitter Gerda Hekker overhandigd aan de Commissaris van de Koning, Wim van de Donk. In de vergadering van Provinciale Staten van 22 februari 2019 – de laatste vergadering voor de verkiezingen – is met 32 tegen 20 stemmen door Provinciale Staten besloten het herindelingsvoorstel te verwerpen. Coalitiepartij SP en de voltallige oppositie stemden voor het voorstel van het burgerinitiatief om de beoogde herindeling af te blazen. De gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten blijft zelfstandig. Groot succes voor het Actiecomité Nuenen c.a. Zelfstandig!
In diezelfde vergadering van 22 februari is door Provinciale Staten besloten de Verordening Burgerinitiatief in te trekken en een nieuwe Verordening Agenderingsrecht voor inwoners provincie Noord-Brabant vast te stellen en daarin op te nemen dat het inwonersvoorstel door ten minste 5000 (!) agenderingsgerechtigden moet worden ondersteund.
