1254–1296

Florent V

Un comte de Hollande et des nobles mécontents

Periode
Tijd van steden en staten

De nos jours, le Binnenhof représente la vie politique de La Haye. Très peu de gens ont conscience que l'histoire du bâtiment remonte au xiii^e siècle et qu'elle est étroitement liée à la période de règne du plus célèbre comte de Hollande du Moyen Âge, Florent V. À la naissance de Florent pendant l'été 1254, un nouveau château comtal était en construction dans la ville de La Haye. L'ordre avait été donné par le père de Florent, le comte Guillaume II qui, en 1256, au cours d'une campagne à Hoogwoud contre les Frisons, s'est retrouvé emprisonné sous la glace avec son cheval et a eu le crâne défoncé par ceux-ci. Officiellement, Florent, âgé de deux ans à peine, est ensuite devenu le nouveau comte, bien que la gouvernance ait été provisoirement assurée par son oncle.

Une fois au pouvoir, Florent a décidé de venger la mort de son père en entreprenant une conquête des Frisons. La campagne a été un échec retentissant que les fermiers et les citadins du Kennemerland (territoire de Hollande possédé par Florent) ont utilisé pour se révolter. Ce n'est qu'en accordant quelques privilèges qui devaient les protéger contre les nobles aux révolutionnaires du Kennemerland que Florent a pu rétablir le calme. Depuis lors, les nobles indignés le surnommaient avec mépris « le dieu des fermiers ».

Les années suivantes, Florent est toutefois parvenu à augmenter considérablement l'étendue du pouvoir des comtes hollandais : il a dérobé le territoire de l'Amstel et celui de Woerden qui appartenaient à l'évêché d'Utrecht (et a fait ainsi de la très jeune Amsterdam une ville hollandaise) et il a conquis la Frise occidentale. Pour asseoir sa domination, il a fait construire des citadelles aux environs d'Alkmaar, de Medemblik et de Wijdenes.

Le nouveau château de La Haye a enfin été terminé aux alentours de 1290 : la majestueuse Ridderzaal (Salle des chevaliers), symbole de l'idéal chevaleresque et des allures de royaume que le comte Florent a cherché à atteindre. Il a encore fait construire un autre château : le Muiderslot. En 1296, il est retenu prisonnier dans ce château par ses vassaux révoltés, Gijsbrecht van Amstel, Gerard van Velzen et Herman van Woerden. La population agricole s'est mise en route pour le Muiderslot afin d'exiger la libération de son comte. Les trois conspirateurs ont quitté le château avec leur prisonnier, dans l'espoir d'échapper aux fermiers en colère. Lorsque Florent, qui avait les jambes attachées à un cheval, a essayé de s'échapper, il a atterri dans un fossé où il a été assassiné à coups d'épée par les conjurés.

Wie werden er ridder?

Niet iedereen kon ridder worden! Daarvoor moest je van adel zijn: je moest uit een rijke en deftige familie komen. En je moest een jongen zijn. Meisjes van adel werden jonkvrouw, zij konden geen ridder worden.
Leren voor ridder

Om ridder te worden, ging je bij een ridder in de leer als je zeven jaar was. Je werd dan een page. Een page leerde vechten met een zwaard en een dolk. Je deed ook allerlei klusjes voor de ridder: zijn paard borstelen, de honden eten geven en eten maken voor de ridder zelf.

Als je als page genoeg had geleerd, werd je op je veertiende jaar schildknaap. Dan mocht je ook mee naar veldslagen. Je droeg het schild van je ridder. Tijdens een veldslag kon de je laten zien dat je zelf ook goed kon vechten. Als je dapper genoeg was geweest, gaf de ridder je de ridderslag. In de tijd van Floris de Vijfde kreeg je dan een klapje in je nek om goed te onthouden wat je beloofd had. Later kreeg je een tik met een zwaard op je schouder. Als je de ridderslag ontvangen had, was je zelf een ridder!
Een wapenschild

Dit is het wapenschild van Floris de Vijfde. Elke ridder had een tekening op zijn schild staan. Dat noemen we zijn wapen. Dat is dus geen wapen om mee te vechten, maar een soort logo. Dat logo was handig, want ridders vochten in een harnas. Je kon natuurlijk niet goed zien wie daarin zat! Aan het wapen op het schild kon je een ridder herkennen.

Ridders waren heel trots op hun wapenschild. Vaak kozen ze zelf wat erop kwam te staan. Een stoer dier zoals een leeuw bijvoorbeeld! Of ze kozen speciale kleuren.
Later gingen ridders hun wapen ook op vlaggen en andere dingen gebruiken. Wapens werden vaak familiewapens: je kreeg hetzelfde wapen als je vader. Nu gebruiken we nog steeds wapens: het wapen van Nederland bijvoorbeeld, of wapens van de provincies. Sommige families hebben nog steeds een familiewapen.
Soldaten te paard

Ridders waren soldaten te paard. Omdat ze hoog op hun paard zaten, waren ze snel en hadden ze een goed overzicht. Hierdoor waren ze moeilijker te verslaan dan soldaten te voet.

Om zichzelf te beschermen droegen ridders een speciaal pak. In de tijd van Floris bestond dit pak uit een wapenjas, een maliënkolder en een tuniek. Een wapenjas was een jas van een dikke stof om harde klappen op te vangen. Daaroverheen kwam een maliënkolder. Dat was een jas van ijzeren ringetjes. En als laatste trok de ridder zijn tuniek aan. Dat was een lang, hemd. Daaraan kon iedereen zien voor wie je vocht. Je kunt het een beetje vergelijken met een voetbalshirt.
Als er geen oorlog was, oefenden ridders met elkaar in toernooien. In een toernooi probeerden twee ridders elkaar met een lans van het paard af te stoten. Een lans is een lange stok met een scherpe punt eraan. Zo'n toernooi was soms best gevaarlijk. Maar wie won, behaalde er veel eer mee.
Een 'riddercode'

Je fatsoenlijk gedragen, dat vinden we tegenwoordig heel belangrijk. Wist je dat we dat van de ridders hebben geleerd? De ridders hadden een 'riddercode': afspraken over hoe je je moet gedragen. Want als een ridder bij een hoge edelman op het kasteel kwam, was dat wel belangrijk!

De regels van de 'riddercode' gingen over veel verschillende dingen. Dat je niet mag eten met je ellebogen op tafel, bijvoorbeeld. En dat je niet door een ander heen mag praten of in je neus mag peuteren. Maar ook dat je vrouwen altijd moet beschermen en dat je niet driftig moet zijn.
Ook gewone mensen leerden deze regels! Dat kwam doordat ze naar ridderverhalen luisterden. De ridders in deze verhalen waren altijd perfect: ze waren knap, aardig én ze deden alles volgens de regels. Zo leerden ook de gewone mensen hoe het hoorde.

Vensterplaat Floris de Vijfde. Voor docenten: Vensterles groep 5-8. Illustratie: Fred Marschall.

Graaf Floris de Vijfde

Dit is Floris de Vijfde. Hij leefde van 1254 tot 1296. Floris was graaf van Holland en Zeeland. Een graaf is een man van adel die de macht had over een groot gebied.

Geef toestemming voor cookies om externe inhoud weer te geven. Cookie-instellingen wijzigen
Floris de Vijfde vermoord

Floris de Vijfde leefde heel lang geleden, maar veel mensen kennen nog steeds het spannende verhaal over hoe hij in 1296 op zijn eigen kasteel gevangen zat en hoe hij werd vermoord. Door wie en waarom werd Floris de Vijfde gedood?

Geef toestemming voor cookies om externe inhoud weer te geven. Cookie-instellingen wijzigen
Het ontstaan van de eerste kastelen

Om zijn gebieden te beschermen, liet graaf Floris de Vijfde overal kastelen bouwen. Bij Alkmaar, Medemblik, Wijdenes en natuurlijk het Muiderslot bij Muiden. Maar hoe zijn de eerste kastelen eigenlijk ontstaan?

Geef toestemming voor cookies om externe inhoud weer te geven. Cookie-instellingen wijzigen
Een aanval op een kasteel

Een kasteel is heel sterk. De dikke muren beschermen je tegen de vijand. Maar als die je kasteel omsingelt, zit je opgesloten! Je kunt geen kant meer op… Hoe valt de vijand aan? En hoe kun jij je verdedigen?

Geef toestemming voor cookies om externe inhoud weer te geven. Cookie-instellingen wijzigen