Richter ook notaris
In Westerwolde stond een richter aan het hoofd van het bestuur en de rechtspraak. Hij fungeerde als rechter, maar ook als notaris. Hij schreef bijvoorbeeld testamenten, koop- en verkoopaktes of huwelijkscontracten. Die schreef hij op in een groot boek, dat altijd bij hem thuis werd bewaard. Daar konden de inwoners dan een afschrift van krijgen.
Aktes met zegel
Soms werden er officiële overeenkomsten gesloten zoals met de bisschop van Münster in 1316. De overeenkomst werd dan opgeschreven in een akte. Die werd door alle partijen ondertekend met hun handtekening. Om de akte nog officiëler te maken, werden er door diezelfde partijen zegels onder aan die akten gehangen. Voor deze zegels werd gebruik gemaakt van bijenwas die men een kleur had gegeven, meestal rood. De richter had dus ook een officieel zegelstempel, gemaakt van ijzer en voorzien van een afbeelding. De was werd heet gemaakt en dan drupte er een hoeveelheid was op het lint dat door de akte was gestoken. Vervolgens werd het zegelstempel op de was gedrukt en na afkoelen verwijderd. Het zegelbeeld werd dan zichtbaar.
Het zegel van Westerwolde
Westerwolde had een rond zegel met de afbeelding van een korenschoof er op. Om deze afbeelding staan de woorden “SIGILLUM TERRAE WESTERWOLDA”. Dat is Latijn en het betekent: “zegel van het Landschap Westerwolde”.
Bisschop, help ons!
In 1316 voelden de inwoners zich waarschijnlijk bedreigd. Ze waren bang dat hun gebied zou worden aangevallen door één of andere heer die de macht wilde overnemen. Daarom vroegen ze aan de bisschop van Münster om bescherming. De bisschop van Münster was niet alleen het hoofd van de kerk, maar was ook heer over het land Munster dat in Duitsland ligt. In ruil voor die bescherming moesten de Westerwolders hem helpen als vijanden zijn gebied zouden aanvallen.
Hoenderpacht
Ook moest uit elk bewoond huis ieder jaar een kip bij de vertegenwoordiger van de bisschop inleveren. Deze “hoenderpacht” is later veranderd in een klein geldbedrag. Arme mensen hoefden de hoenderpacht niet te betalen.
Münster lag ver weg en veel hebben de bisschoppen van Münster niet voor Westerwolde betekend. Hulp of steun is er eigenlijk nooit verleend. In 1530 werd Westerwolde veroverd voor hertog Karel van Gelre (Gelderland). Vanaf die tijd werd de hoenderpacht betaald aan de opvolgende heren van Westerwolde. Uiteindelijk werd pas in 1795 deze “belasting” afgeschaft.
Er op uit:
Ga kijken in Laude bij de oude melkfabriek aan de Ter Apelerstraat, daar zit een gevelsteen in de voorgevel, die het zegel van Westerwolde toont.
Tekstbronnen:
Overeenkomst uit 1316:
Nordrhein-Westfälischen Statsarchiv Domkapitel Münster III W Nr. 11.
