Evacuatie

Dora Janssen kan het niet meer aanhoren. De losgebroken koeien loeien aan een stuk door. Ze zijn al dagen niet gemolken. Het is te gevaarlijk om de schuilkelder te verlaten. Als het even wat rustiger lijkt, pakt Dora een emmer en gaat de keldertrap op naar boven.

Een groot deel van de boerderij ligt in puin. Gesneuvelde Amerikaanse en Duitse soldaten liggen overal verspreid. Net als ze een koe wil melken, hoort ze het kreunen van een zwaargewonde soldaat. Ze wil hulp uit de kelder halen, maar het granaatvuur barst weer los.

5000 granaten

Na de luchtlandingen op 17 september ligt Groesbeek in de vuurlinie tussen geallieerde en Duitse troepen. Eind september wordt de toestand onhoudbaar. De burgemeester verplicht iedereen het dorp op 2 oktober 1944 te verlaten. De laatste nacht voor het vertrek is de ergste. Ruim vijfduizend granaten vallen op Groesbeek. Met een wit laken aan een stok kruipen de mensen uit de schuilkelders.

Spookdorp

Een troosteloze stoet verlaat het dorp op weg naar Heumen en Wijchen. Dan gaat het verder. Sommigen tot in België toe. De mensen op De Horst worden door de Duitsers via Kleef weggevoerd. Zij gaan naar de bezette Achterhoek en naar Groningen en Friesland. Groesbeek wordt een spookdorp. In maart 1945 keren de eerste evacués terug. Ze treffen een verwoest dorp aan.

 

Bronnen en verder lezen: 

  • G. Thuring, Dagboek van Pastoor Hoek (Gennep 1976).
  • P. Janssen, Herinneringen aan de bevrijding 1944 – 1945 rond boerderij 'Groenendaal', (Groesbeek 1982).
  • S. Le Göb (pseudoniem voor J. Bögels), Oorlog over Groesbeek (Groesbeek 1945).
  • J. Th. Janssen Van verdrukking tot bevrijding (Groesbeek 1946).
  • G.G. Driessen, Groesbeek 1935-1945. Crisis en oorlog (Nijmegen/Groesbeek 1981), p. 130-134.
  • G.G. Driessen, Groesbeek 1945-1950. Dorp der verwoesting herrijst (Nijmegen/Groesbeek 1982), p. 10-16, p. 73-75.
  • T. Theunissen e.a., Wij moesten alles achterlaten (Groesbeek 2006).
  • Th. H. van de Locht, De Kist (Groesbeek 2008), p. 33-38.

 

Rechten

Vereniging Heemkunde Groesbeek, CC-BY-NC