Een protestants karakter
Tot aan 1829 werd er in Putten school gehouden in een kapel aan de zuidkant van de Oude Kerk. Vanaf 1829 werd er onderwijs gegeven in een nieuwe openbare dorpsschool naast de Oude Kerk op de markt. In 1953 is deze openbare school afgebroken. Hoewel met de Schoolwet Van Rappard van 1857 de openbare school de standaard werd, heeft het negentiende-eeuwse onderwijs in Putten een protestants karakter gehouden.Veel ouders maakten zich zorgen over het christelijk gehalte van het openbaar onderwijs. Ze wilden christelijke scholen stichten, maar kregen geen subsidie van de overheid voor de gebouwen en salarissen van het onderwijzend personeel.
Schoolstrijd
In de zogenaamde 'schoolstrijd' vochten de voorstanders van bijzonder onderwijs voor financiële gelijkstelling met het openbaar onderwijs. Zo werd in 1899 in Putten een 'Vereeniging voor Gereformeerd Onderwijs in de gemeente Putten' opgericht. Deze schoolvereniging stichtte in Hoef een bijzondere school en enige jaren later ook een in het dorp. Dit in het gebouw waar nu 'De Huifkar' gevestigd is. Later kreeg deze de naam: 'Da Costa-school'. Nog later volgen 'De Wegwijzer' en 'De Pelikaan'.
Ook binnen de Nederlandse Hervormde Kerk gingen inmiddels stemmen op om een eigen christelijke school te stichten. Zo is op 21 juni 1906 de nieuwe schoolvereniging opgericht, 'staande op de belijdenissen van de Nederlandse Hervormde Kerk.' Het jaar daarop is vervolgens een nieuw gebouwde school betrokken in de Papiermakerstraat, een school genaamd 'Bij de Bron'.
Gelijkstelling
De schoolstrijd is beslecht in 1917 met het financieel gelijkgestellen van het Bijzonder met het Openbaar onderwijs. Het zogenaamde 'grote schoolbestuur' kreeg later ook de zeggenschap over de scholen in Huinen, Diermen en Steenenkamer, de 'Van Damschool', de 'Ichtusschool', de school 'De Akker' en 'De Schuilplaats'.
In 1903 werd door dr. J. Th. Oudemans 'School Schovenhorst' gesticht aan de Garderenseweg. Deze school 'moest toegankelijk zijn voor alle denk- en geloofsrichtingen'. Andere openbare scholen waren 'De Korenbloem' en de 'School op 't Veld'.
Vrij laat is men in Putten overgegaan tot het stichten van een Rooms Katholieke school. Pas in 1957 is het zo ver en is de 'Sint-Gabriëlschool' geopend.
Naast het basisonderwijs was er in ons dorp ook een Vaktekenschool, een Huishoudschool en een landbouwschool. Al in 1945, na de bevrijding, is er een christelijke ULO (uitgebreid lager onderwijs) opgericht. In 1985 is deze school gefuseerd met de Huishoudschool tot Calvijnschool, die inmiddels in 2008 is opgegaan in het Christelijk College Groevenbeek te Ermelo.
