Tijdbalk
|
7500 v. Chr. |
Langzame stijging zeespiegel |
|
5000 – 700 v. Chr. |
Westerwolde is bewoond |
|
3400 v. Chr. |
Landbouwers in Westerwolde |
|
700 v. Chr. |
Steeds meer mensen verlaten Westerwolde |
|
200 v. Chr. |
Westerwolde nagenoeg onbewoond |
|
700 n. Chr. |
Mensen trekken weer naar Westerwolde |
Middelen van bestaan
In de periode 5000 v. Chr. tot zeker 700 v. Chr. hebben in Westerwolde mensen gewoond. Tot ongeveer 3400 v. Chr. zijn dat mensen geweest die leefden van de jacht en het voedsel wat men in de natuur bij bomen en planten kon vinden.
Na 3400 v. Chr. werd er ook aan landbouw gedaan. In het bosrijke Westerwolde van toen werden kleine open plekken gemaakt. Deze werden gebruikt als akkers waarop gewassen werden verbouwd. Daarnaast werd vee gehouden. Dat betekende dat mensen niet meer zo afhankelijk waren van de jacht en het zoeken naar voedsel.
Landbouwmethode
Open plekken voor akkers werden gemaakt door bos, heide en struiken te verwijderen of plat te branden. Het gebruik van grond voor landbouw, betekende ook dat de grond na verloop van tijd minder vruchtbaar werd. Dan werd er op een andere plek een nieuwe akker gemaakt. Het is niet duidelijk of mensen te weinig verstand hadden van bemestingstechnieken of dat er gewoon te weinig mest was.
Belangrijk voor de landbouw in die tijd was dat de grond niet te nat was. Op natte grond kun je geen voedsel verbouwen. Natte grond is zuur en weinig vruchtbaar, gewassen groeien niet of slecht.
Steeds meer veen
Door langzame stijging van de zeespiegel, die al begon in 7500 v. Chr., werd het steeds moeilijker om water via beken en rivieren naar de zee af te wateren. Dat betekende dat het waterpeil in Westerwolde langzamerhand hoger werd. Uiteindelijk leidde dit tot de vorming van veen. Afhankelijk van de plaats in Westerwolde was dit hoog- of laagveen, zie hiervoor de afbeeldingen met de uitleg over hoog- en laagveen. Doordat het veen zich over heel Westerwolde uitbreidde, en daardoor de samenstelling en de zuurgraad van de grond veranderde, werd landbouw langzamerhand onmogelijk. Vrijwel alle bewoners trokken weg.
Nieuwe bewoners
Na 700 v. Chr. gingen er weer mensen in Westerwolde wonen, op de hoge zandgronden die langs de riviertjes in Westerwolde te vinden waren. Die hoge zandgronden kenden bebossing, maar op de zijkanten van die verhogingen kwam weinig bebossing voor en was de grond redelijk droog. Daardoor was er ruimte voor enkele kleine akkers rond een eenvoudige boerderij.
Zelf lezen:
Klik hier voor een video van de schooltelevisie over het ontstaan van veen.
Tekstbronnen:
- Landschapsbiografie van Westerwolde
Jochem Abbes, Jan Bakker, Bauke Roelevink, Theo Spek, Geert Volders, Ruut Wegman 2021 | ISBN 9789023257561 | 1 | 512 blz. - De geschiedenis van Westerwolde deel 7, Urnen en essen
A. Groenendijk en H.T Waterbolk (Stichting Gebroeders Hesse Fonds) - Hoogveen:
- https://www.geologievannederland.nl/landschap/landschapsvormen/hoogveen
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoogveen
