In de middeleeuwen leven verschillende volkeren naast elkaar. In veel gebieden is een vorst de baas, die met hulp van lokale graven en ridders de regels voor zijn onderdanen oplegt. Dat geldt niet voor de Friezen. Friesland – wat in de middeleeuwen veel groter was dan alleen de provincie nu – bestaat dan uit verschillende stukjes, waar bewoners zelf de regels maakten. Of nou ja: het zijn vaak rijke families die het voor het zeggen hebben, of het bestuur van kloosters. Ze kiezen eigen rechters, hebben een eigen taal en een eigen kledingstijl.
Schieringers versus Vetkopers
Mooi, die ‘Friese vrijheid’. Maar regelmatig maken groepen Friezen ruzie met elkaar. Dat gebeurt ook in Leeuwarden. De stad, die in 1435 is ontstaan, groeit sterk. Al sinds het begin maken twee groepen ruzie over de macht. De ene groep is de Schieringers: mensen van adel en van de kerk, die veel grond bezitten. De andere groep is de Vetkopers: burgers die steeds rijker worden en ook macht wilden. Regelmatig maken ze ruzie, maar sluiten daarna vaak weer verdragen, met daarin regels voor de stad.
Een fout biertje
Eén van die middeleeuwse regels gaat over… bier. Daar zijn middeleeuwers dol op! De regel luidt dat inwoners van Leeuwarden alleen maar bier mogen drinken dat in de stad zelf was gebrouwen. Dat is goed voor de brouwers in de stad, is het idee. Maar het bier uit Leeuwarden is vaak gemaakt met brak water uit putten of uit de grachten. Het bier uit Haarlem is volgens velen véél lekkerder. Op een warme zomeravond in 1487 bestellen twee Schieringers in een herberg een verboden biertje uit Haarlem. Kooplieden, die bij de Vetkopers horen, ontdekken dit en worden woest! Er ontstaat een grote vechtpartij. Deze krijgt later de naam: het Bieroproer. Veel Schieringers vluchten naar het Amelandhuis, een van de kastelen van de familie Cammingha in de stad. Daar verschuilen ze zich. Het lukt ze uiteindelijk om de stad binnen te vallen. Er vallen gewonden en doden, huizen worden geplunderd en rijke Vetkopers worden ontvoerd.
Blokhuispoort
Jarenlang blijft het onrustig in Leeuwarden en laait geregeld de strijd weer op. Tot 1498. In dat jaar wordt Friesland onderdeel van het Heilige Roomse Rijk, met hertog Albrecht van Saksen als baas. Om voor rust te zorgen, laat hij het Blokhuis bouwen: een gevangenis. Deze is honderden jaren lang gebruikt. De later vernieuwde Blokhuispoort is er nog steeds. In plaats van gevangenen zitten er nu cafés, waar mensen heerlijk een biertje naar keuze kunnen drinken.
De Canon van Leeuwarden is een initiatief van het Historisch Centrum Leeuwarden
