Radbad
Rond 700 leefden de Friezen nog in stamverband. Het was de tijd dat Radbad als koning van Friesland wordt genoemd. De Friezen hadden toen hun eigen heidense goden. Een daarvan was Fosite, die werd vereerd op een heilig eiland dat in de richting van Denemarken lag. Op dat eiland, dat wij tegenwoordig kennen als Helgoland, liepen heilige koeien die niemand mocht aanraken.Het zuidelijke buurvolk van de Friezen, aan de andere kant van de Rijn, waren de Franken. Die hadden in die tijd het christendom al lang als godsdienst aangenomen. In 689 werd Radbad door de Franken verslagen. Het zuidelijk deel van het toenmalige Friesland (citerior Fresia), waartoe ook de stad Utrecht behoorde, viel toen in Frankische handen. Rond die tijd kwam een Frankische bisschop, Wulfram, naar Friesland om daar het christendom te preken. Op een gegeven moment zou Radbad zich laten dopen, maar op het allerlaatste moment, toen hij al met één voet in het doopvat stond, had hij nog een vraag: zou hij in de hemel meer kooplieden en edellieden van het Friese volk aantreffen dan in de hel? Toen Wulfram duidelijk maakte dat zijn niet-gedoopte voorgangers tot de hel veroordeeld waren, weigerde Radbad toch nog de doop. Het is niet zeker of dit verhaal waar is, maar wel staat vast dat koning Radbad zijn leven lang een fel tegenstander is gebleven van de christelijke godsdienst.
Willibrord
In 695 benoemde de paus de Angelsaksische monnik Willibrord tot aartsbisschop van de Friezen. Zijn opdracht was de Friezen tot het christendom te bekeren. Willibrord heeft een tijdlang zijn residentie in Utrecht gehad. Hij heeft zelfs een reis naar Denemarken gemaakt om ook daar het heidendom de wacht aan te zeggen. Toen hij op de terugreis op Helgoland terecht kwam, liet hij de heilige koeien van dat eiland slachten als voedsel voor zijn gevolg. Na een aantal jaren nam Radbad de macht in citerior Fresia weer over, maar na zijn dood in 719 zagen de Franken hun kans schoon om het gebied opnieuw te veroveren. Nog weer later volgde ook de rest van het woongebied van de Friezen, dat in die tijd tot aan de Wezer toe reikte.
Bonifatius
Daarna kon de bestrijding van het heidendom van de Friezen met meer kans van slagen worden aangepakt. Toch kostte dat ook nu nog heel wat moeite. Een andere Angelsaks, Bonifatius, zou er zelfs de marteldood bij vinden. In zijn jonge jaren (716, 719-722) had Bonifatius Willibrord bijgestaan in citerior Fresia. Hij stond bekend om zijn agressieve aanpak, die nogal eens uitliep op het verwoesten van heidense heiligdommen.
Na een lange periode in Midden- en Zuid-Duitsland ging hij op hoge leeftijd nog weer op missiereis naar Friesland. Hij werd toen met 52 volgelingen in Dokkum omgebracht door heidense Friezen (754). Dat betekende niet dat de opkomst van het christendom in de Friese contreien nog kon worden gestuit. Dokkum werd juist een centrum van missieactiviteit onder de Friezen.
Liudger
Er kwam nu ook een Friese missionaris naar voren: Liudger. Als missiegebied werden hem door Karel de Grote de vijf Friese gouwen ten oosten van de Lauwers toegewezen. Later was hij actief bij de bekering van de Saksen, het oostelijk buurvolk van de Friezen. In 804 werd hij aangesteld tot eerste bisschop van Munster, een van de nieuwe Saksische bisdommen. Ook ‘zijn’ vijf Friese gouwen werden opgenomen in het bisdom van Munster. Friesland ten westen van de Lauwers bleef deel uitmaken van het bisdom Utrecht.Van het voorchristelijke Friesland is uiteindelijk geen spoor overgebleven, zelfs niet op Helgoland. Wel vinden wij in het nu Duitse Oost-Friesland een Radbodsberg, waarvan gezegd wordt dat Radbad er begraven ligt.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Redbad
Om 700 hinne libben de Friezen noch yn stamferbân. It wie de tiid dat Redbad as kening yn Fryslân neamd wurdt. De Friezen hiene doe har eigen heidenske goaden. Ien dêrfan wie Fosite, dy’t fereare waard op in hillich eilân, dat de kant fan Denemarken op lei. Op dat eilân, dat wy no as Helgolân kenne, rûnen hillige kij, dy’t net ien oanreitsje mocht. It súdlike buorfolk fan de Friezen, oan de oare kant fan de Ryn, wiene de Franken. Dy hiene yn dy tiid it Kristendom al lang as godstsjinst oannommen. Yn 689 waard Redbad troch de Franken ferslein. It súdlike diel fan it doetiidske Fryslân (citerior Fresia), dêr’t ek de stêd Utert ta hearde, foel doe yn Frankyske hannen. Om dy tiid hinne kaam in Frankyske biskop, Wulfram, nei Fryslân ta om dêr it Kristendom te preekjen. Op in stuit soe Redbad him troch Wulfram dope litte, mar op it alderlêste momint, doe’t er al mei ien foet yn it doopfet stie, hie er noch in fraach: soe er yn ’e himel mear keningen en eallju fan it Fryske folk oantreffe as yn de hel? Doe’t Wulfram dúdlik makke dat syn net-doopte foargongers ta de hel feroardiele wiene, wegere Redbad dochs noch de doop. It is net wis oft dit ferhaal wier is, mar it stiet wol fêst dat kening Redbad syn libben lang in fûl tsjinstanner bleaun is fan de kristlike godstsjinst.
Willibrord
Yn 695 beneamde de paus de Angelsaksyske muonts Willibrord ta aartsbiskop fan de Friezen. Syn opdracht wie om de Friezen ta it kristendom te bekearen. Willibrord hat in skoftsje yn Utrecht syn residinsje hân. Hy hat sels in reis nei Denemarken makke om ek dêr it heidendom de wacht oan te sizzen. Doe’t er op ’e weromreis op Helgolân bedarre, liet er de hillige kij fan dat eilân slachtsje as iten foar syn gefolch. Nei in jiermennich naam kening Redbad yn citerior Fresia de macht wer oer, mar nei syn dea yn 719 seagen de Franken kâns om dat gebiet werom te feroverjen. Wat letter folge ek de rest fan it wengebiet fan de Friezen, dat yn dy tiid oan de rivier de Wezer ta rikte.
Bonifatius
Dêrnei koe de bestriding fan it heidendom fan de Friezen mei mear kâns fan slagjen oanpakt wurde. Dochs koste dat ek no noch hiel wat muoite. In oare Angelsaks, Bonifatius, soe dêr sels de marteldea by fine. Yn syn jonge jierren (716, 719-722) hie Bonifatius Willibrord bystien yn citerior Fresia. Hy stie bekend om syn agressive oanpak, dy’t gauris útrûn op it fernielen fan heidenske hillichdommen.
Nei in in lange perioade yn Midden- en Súd-Dútslân gie er op hege jierren noch wer op missyreis yn Fryslân. Hy waard doe mei 52 folgelingen by Dokkum ombrocht troch heidenske Friezen (754). Dat betsjutte net dat de opkomst fan it kristendom yn de Fryske kontreien noch tsjinhâlden wurde koe. Dokkum waard krekt in sintrum fan de missyaktiviteit ûnder de Friezen.
Liudger
Der kaam no ek in Fryske misjonaris nei foaren: Liudger. As missygebiet waarden him troch Karel de Grutte de fiif Fryske gouwen eastlik fan de Lauwers tawiisd. Letter wie er aktyf by de bekearing fan de Saksen, it eastlike buorfolk fan de Friezen. Yn 804 waard er oansteld ta earste biskop fan Munster, ien fan de nije Saksyske bisdommen. Ek ‘syn’ fiif Fryske gouwen waarden opnommen yn it bisdom Munster. Fryslân westlik fan de Lauwers bleau diel fan it bisdom Utert. Fan it foarkristlike Fryslân is úteinlik gjin spoar oerbleaun, sels net op Helgolân. Wol fine wy yn it no Dútske East-Fryslân in Radbodsberg, dêr’t fan sein wurdt dat Redbad dêr begroeven leit.
