De landbouwgronden in de voormalige gemeente Den Ham waren tot in de vorige eeuw sterk versnipperd en slecht ontwaterd. De Ruilverkavelingswet van 1924 bood de mogelijkheid om daar met overheidsmiddelen verbetering in aan te brengen. Met een ruilverkaveling kon de verkaveling, de waterhuishouding en de ontsluiting van bedrijven en gronden worden verbeterd.
Het ruilen van percelen tussen grondgebruikers in een bepaald gebied. Minder versplinterde eigendommen zodat eigenaren meer aaneengesloten eigendommen overhouden, dit zorgt voor effectiever gebruik van de kavels. Nu spreken we van Inrichting van het Landelijk gebied daarom ook aandacht voor Het Zandstuvebos en De Mageler Es.
Ruilverkaveling "Vroomshoop"
In 1954 zijn zowel voor Vroomshoop als voor Den Ham bij de provincie Overijssel ruilverkavelingen aangevraagd. Vanwege de bijzonder slechte ontwateringssituatie ten oosten van Vroomshoop kwam daar allereerst een ruilverkaveling tot stand. In 1960 werd besloten om deze uit te voeren. Het betrof een typisch veenkoloniaal gebied van ruim 5.200 ha. Het gebied lag grotendeels ten oosten van het kanaal en sloot aan bij de ruilverkaveling "Vriezenveen". In noordelijke richting strekte het zich uit tot aan Bergentheim. In dit gebied bezaten 984 eigenaren grond; 191 van hen hadden het hoofdberoep in de landbouw. De totale kosten van de ruilverkaveling bedroegen f 14.000.000,‒. De ontsluiting van het gebied werd aanzienlijk verbeterd door de aanleg en het opknappen van wegen en door wijken te dempen en/of te verharden. Dat gebeurde onder meer met de Kalkwijk en de Fortwijk. De waterhuishouding werd drastisch verbeterd door de aanleg van nieuwe watergangen. Grondverbetering vond plaats op een deel van de gronden door middel van diepploegen. Verder was in het plan een vijftal boerderijverplaatsingen opgenomen. Tevens was er een "voorlopig landschapsplan". In het rapport voor de ruilverkaveling stond dat dit onderdeel alleen werd uitgevoerd "na verkregen overeenstemming met de belanghebbende grondeigenaren". Beplantingen werden evenwel nauwelijks aangelegd, maar het rapport had wel een hoopgevend alternatief, namelijk erfbeplantingen. Het rapport vermeldt hierover optimistisch: "Verwacht mag worden dat hiervoor van de zijde van de boeren veel belangstelling zal bestaan." Duidelijk is dat in die periode het accent lag op de landbouwkundige verbetering van het gebied. De ruilverkaveling "Vroomshoop" heeft in dit karakteristiek veenkoloniale gebied een geweldige landbouwkundige verbetering teweeggebracht.
Ruilverkaveling "Den Ham-Lemele"
De tweede wettelijke ruilverkaveling was "Den Ham-Lemele" (1978-2008). Deze verkaveling verliep geheel anders. De Ruilverkavelingswet had inmiddels plaatsgemaakt voor de Landinrichtingswet. Niet alleen agrarische belangen speelden een rol, ook algemeen maatschappelijke ontwikkelingen moesten in de planopzet meegenomen worden. Naast de vertegenwoordigers van de landbouw werden die van recreatie, landschap, natuur en milieu belangrijke spelers in het opstellen van het ruilverkavelingsplan. Het 4800 hectare grote gebied was heel divers. Op de ene plek was er de beslotenheid van het hoevenlandschap (Hallerhoek, Meer), elders de openheid van een jong ontginningsgebied (Kolenmieten, Hammer- en Linderflier). De bedrijven waren relatief klein. De waterbeheersing was onder de maat en de boeren hadden de grond zeer verspreid liggen. In 1985 waren er nog 344 agrarische bedrijven. Bij 231 daarvan had de landbouwer het hoofdberoep in de landbouw. De gemiddelde oppervlakte is met 14 ha aan de lage kant. Er is tijdens de ruilverkaveling veel gebeurd in het gebied rond Den Ham. Er zijn sloten gegraven, wegen verbeterd, nieuwe natuurgebieden gemaakt, fietspaden aangelegd, boerderijen verplaatst en de verkaveling is sterk verbeterd. De totale investering van deze ruilverkaveling bedroeg € 20.000.000,‒. Door de uitvoering van deze ruilverkaveling is de agrarische structuur in het gebied aanmerkelijk verbeterd, de kwaliteit van het landschap is duurzaam versterkt en het gebied heeft recreatief en toeristisch aan kwaliteit gewonnen.
Zandstuvebos en De Mageler Es
Welke gemeente in Nederland kan nu zeggen dat ze middenin hun gemeente een bos met dieren hebben en een es. De gemeente Twenterand heeft dat.
Het Zandstuvebos is uniek en extra kwetsbaar omdat het ecologisch geïsoleerd ligt. Het gaat er om dit bos te behouden als ongerept en biodivers ecosysteem waarin planten en dieren in harmonie kunnen gedijen. Het Zandstuvebos biedt een thuis aan vele inheemse soorten, het is ook een plek van rust en ontspanning voor de mens, rust die in onze moderne maatschappij steeds kostbaarder schijnt te worden. Wandelen in de natuur kan ook als een sportieve activiteit worden gezien. De Loopgroep De Zandstuve binnen VV Sportlust is in 2011 gestart waarbij het naast het hardlopen ook om de ontmoeting gaat. Prestatie en gezelligheid gaan optimaal samen. De Zandstuve Boslopen wordt georganiseerd in het door het Overijssels Landschap beheerde Zandstuvebos door de Loopgroep De Zandstuve.
De Mageler Es is een mooi stuk landschap. Het is een hooggelegen akker, te vinden op de zandgronden. Het woord ''es'' wil zeggen ''zaailand''. De Mageler Es is goed zichtbaar met als markant punt de Joodse begraafplaats midden op de De Mageler Es en ook de Joodse begraafplaats en de Algemene (oude) begraafplaat aan de Esrand. Verder kenmerkt De Mageler Es door een krans van boerderijen rondom de Es. Zittend op het bankje op de top heb je een geweldig uitzicht op het Brinkdorp den Ham en de buurtschap Magele. Vanwege de rust, de ruimte en het uitzicht ongetwijfeld een van de mooiste plekjes van Den Ham!. Meerdere wandelroutes lopen over De Mageler Es te noemen hier de Hammer Bezinningswandeling. Geniet in het voorjaar en de zomer van de prachtige bloeiende bermen rondom de akkers.
