Van NAVO naar COA

Het NAVO-depot
Na de Tweede Wereldoorlog bezette de USSR (Rusland) een groot deel van Oost Europa: Polen, het Oosten van Duitsland, Tsjechië, Hongarije en een groot deel van de Balkanlanden. Dit vormde voor de rest van Europa een aanzienlijk veiligheidsrisico. Daarom besloot de NAVO (Noord Atlantische Verdragsorganisatie) om op meerder plaatsen in Europa legereenheden te stationeren en legermaterieel op te slaan. Zo kwamen op meerdere plaatsen in Nederland opslagplaatsen van voornamelijk Amerikaanse legervoorraden. Nadat er twintig grote loodsen waren gebouwd werd de locatie in Ter Apel in 1984 geopend. Als bouwlocatie was gekozen voor een terrein in de Ter Apeler venen. Dit gebied was in de jaren ’20 ontgonnen en bestond uit een stelsel van wijken en sloten die voor een deel waren gedempt met huisvuil en industrieafval.
Het NAVO-depot was belangrijk voor de werkgelegenheid in Ter Apel en omgeving, omdat daar destijds veel werkloosheid was. Er kwamen 283 mensen in dienst van het Nationaal Commando van de Koninklijke Landmacht.

Sluiting NAVO-depot
Na de ineenstorting van de USSR in 1991 leek de Russische dreiging te zijn verdwenen en was het niet meer nodig om zoveel Amerikaanse troepen en materieel in West-Europa aan te houden. Daarom werd besloten, dat in december 1995 de opslagplaats dicht zou gaan. Door de sluiting van het depot gingen 223 arbeidsplaatsen verloren, voor het merendeel monteurs en andere technici. Het gemeentebestuur en de vakbonden spraken van een “ramp”, omdat tegelijkertijd ook een bedrijf ging sluiten dat spellen zoals legpuzzels maakte en waar 160 mensen werkten. Zo had opeens ruim 30 procent van de beroepsbevolking in Ter Apel en omstreken geen werk meer! Al snel werd een deel van de loodsen in het noordelijke gedeelte van het terrein in gebruik genomen door een bedrijf  dat trailers, kranen en dergelijke reviseerde.

Vertrekcentrum
In 1996 werd op het voormalige NAVO-terrein het vertrekcentrum van het COA opgericht en een jaar later werd er de penitentiaire inrichting, een gevangenis geopend. In het vertrekcentrum woonden asielzoekers die te horen hadden gekregen dat zij niet in Nederland mochten blijven. Met cursussen werden zij in het vertrekcentrum voorbereid op terugkeer naar het land waar ze vandaan waren gekomen. Maar het werd geen succes, slechts weinig asielzoekers vertrokken ook werkelijk. In 2000 werd het vertrekcentrum gesloten. 

Nieuwe functies
Maar dat betekende niet het einde van de opvang van asielzoekers in Ter Apel. Er was intussen al een Onderzoeks- en Opvangcentrum ingericht, waar asielzoekers werden opgevangen die nog in een asielprocedure zaten. Ook kwam er in 2001 een aanmeldcentrum van de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst). Hier moeten asielzoekers zich aanmelden als ze Nederland binnenkomen. En in 2002 werd ook een deel van het complex ingericht als asielzoekerscentrum, zoals die in veel andere plaatsen bestonden.

Nieuwbouw
Na 2010 werden alle gebouwen van de asielopvang afgebroken en vervangen door nieuwbouw. Dit was in 2016 klaar. Er was toen plaats voor 2.000 mensen. Helaas is er de laatste tijd zo’n grote toevloed van nieuwe asielzoekers, dat er regelmatig mensen buiten moeten slapen. Ook zijn er al jaren problemen in het dorp met jongeren die zich misdragen, zoals winkeldiefstal en agressie in het openbaar vervoer.

Tijdbalk

Zelf lezen:

Thuis in Groningen, thuis in het asielzoekerscentrum Ter Apel

Tekstbronnen:

POMSnederland

Van NAVO-depot tot asielcomplex