Wateroverlast
Eeuwenlang vormde Westerwolde een tamelijk geïsoleerd gebied met een slechte waterbeheersing. De riviertjes de Ruiten-Aa en de Mussel Aa konden het water vaak moeilijk afvoeren en waren te klein voor scheepvaart en de onverharde wegen veranderden vaak in modderpoelen. Daardoor was het gebied moeilijk te bereiken en hadden de bewoners vaak last van overstromingen. Om hier een einde aan te maken was het nodig om kanalen aan te leggen, zodat het water beter kon afvloeien en minder vaak de landerijen zou overstromen. Duizenden hectares land konden dan in cultuur worden gebracht, met als resultaat bloei en welvaart voor geheel Westerwolde.
In de negentiende eeuw was men het er wel over eens dat er actie moest worden ondernomen, maar daar kwam niets van terecht. Er speelde plaatselijk eigen belang, verschil van mening en angst voor de hoge kosten die de aanleg van kanalen zou meebrengen.
Boelo Tijdens
Boelo Luitjen Tijdens (1858-1904) werd geboren in Nieuw-Beerta. Hij was van jongs af actief in het maatschappelijk leven, onder meer in het bestuur van de zuivelfabriek in Winschoten en van een school. Ook was hij Tweede Kamerlid van de radicale liberale groepering. Hij was welsprekend, had een ongekend optimisme en een groot doorzettingsvermogen.
Boelo Tijdens werd de drijvende kracht achter de kanalisatie van Westerwolde. In 1891 organiseerde hij een openbare vergadering in Winschoten, met als resultaat de oprichting van de ‘Vereeniging ter bevordering van de Kanalisatie van Westerwolde’. Door de samenleving actief te betrekken bij het plan kreeg Tijdens draagvlak voor de kanalisatie. Als Tweede Kamerlid bewerkte hij zijn mede Kamerleden en de minister van Waterstaat.
Kanalisatiewet
Het resultaat was dat in 1901 de Eerste en Tweede Kamer de zogeheten Kanalisatiewet aannamen. Daarmee was financiering door de rijksoverheid verzekerd. Het waterschap Westerwolde moest de werkzaamheden uitvoeren. Omdat het verval tussen Bourtange en Ter Apel meer dan 8 meter was, moesten alleen in het Ruiten Aa-Kanaal al acht schutsluizen worden aangelegd. Prijsstijgingen, stakingen en een tekort aan bouwmaterialen zorgden voor veel vertraging en hogere kosten, maar in 1920 was het werk gereed.
In 1908 werd de Kanalisatievereniging al opgeheven.
Monument
Na de aanname van de Kanalenwet in 1901 trad Tijdens minder op de voorgrond door een kwakkelende gezondheid. Op 28 mei 1904 overleed hij op 45-jarige leeftijd aan de gevolgen van een nierziekte waardoor hij de voltooiing van zijn geesteskind niet heeft kunnen meemaken. Ter ere van hem werd in 1913 bij de Vriescheloosterbrug een monument opgericht en is een kanaal naar hem genoemd, het nog altijd bestaande Verenigd- of Boelo Tijdens kanaal.
Tijdbalk
|
Jaar |
Gebeurtenis |
|
1858 |
Boelo Luitjen Tijdens geboren in Nieuw-Beerta |
|
1891 |
Oprichting van de ‘Vereeniging ter bevordering van de Kanalisatie van Westerwolde’ |
|
1901 |
Kanalisatiewet aangenomen door de Eerste en Tweede Kamer |
|
1904 |
Tijdens sterft aan een nierziekte |
|
1906 |
Begin van de graafwerkzaamheden in het Noorden |
|
1908 |
Opheffing van de ‘Vereeniging ter bevordering van de Kanalisatie van Westerwolde’ |
|
1913 |
Oprichting monument bij het Verenigd of Boelo Tijdens kanaal |
|
1920 |
Het werk aan de kanalisatie is klaar |
Zelf lezen:
https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/boelo-luitjen-tijdens-redder-in-de-nood
Er op uit:
- Bezoek Veelerveen, met de ‘Noabers Badde’, waar het Mussel-A Kanaal en het Ruiten-A Kanaal overgaan in het B.L. Tijdenskanaal.
- Of bekijk het monument ter nagedachtenis aan Tijdens.
Tekstbronnen:
- Geert Volders, ‘Het enige en afdoende middel tot bloei en welvaart. Mens en landschap tijdens de lange weg naar een gekanaliseerd Westerwolde, 1880-1920 (Masterscriptie Landschapsgeschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen, 2014).
- Geert Volders, ‘De voorvechter van Westerwolde. Boelo Luitjen Tijdens en de Kanalisatie-Vereeniging’, Historisch Jaarboek Groningen (2016) 102-117.
