De parade
In 1982 beleefde Utrecht het eerste Caribische carnaval van Nederland. Maar het jaar daarna werd het al een Rotterdams gebeuren. Toen richtte Marlon Brown, geboren op Aruba, samen met anderen de stichting Antilliaans Zomercarnaval op. Die kreeg al snel steun van een Kaapverdiaanse carnavalsorganisatie. Hun evenement werd een enorm succes. Tijdens de straatparade trekt een stoet verklede carnavalsgroepen, praalwagens en 2.500 dansers en danseressen door de stad. Er staan massa’s mensen langs de route van 5 kilometer. De deelnemers hebben roots in de Caraïben, Latijns-Amerika, Kaapverdië, Marokko, Turkije en China. Hun kinderen doen vaak van kleins af aan mee.
Feest
Tijdens het vijfdaagse festival vinden allerlei evenementen plaats. Het begint met de Royalty Election. De gekozen koning of koningin gaat met de eigen carnavalsgroep voorop in de straatparade. Verder zijn er de Mercado festivalmarkt, de Lighting Parade en optredens van brass- en drumbands. Op het stationsplein dansen honderden Rotterdammers de Rueda de Casino, een groepsdans in salsa-stijl. Een jury beoordeelt verschillende presentaties en deelt prijzen uit.
In het nieuws
In 2023 haalde het Zomercarnaval de landelijke pers al voordat het was begonnen. De organisatie verbood ‘bubbling’ om ‘het nabootsen van seksuele bewegingen op straat’ te voorkomen. Het jaar daarvoor was dat ‘vulgaire dansen’ op meerdere plekken te zien geweest. Er kwam veel protest tegen dat besluit. Volgens kenners is ‘bubbling’ een cultureel bepaalde dansstijl en immaterieel erfgoed, en is lang niet alle ‘bubbling’ seksueel uitdagend. De actiegroep Nederland Wordt Beter noemde het verbod zelfs koloniaal en racistisch. Daarop erkenden de organisatoren dat ze het woord ‘bubbling’ onjuist hadden gebruikt, maar het verbod op seksueel getinte dansen bleef. Want, zeiden ze, ‘het Zomercarnaval is een familiefeest, en dat moet het blijven.’
Immaterieel erfgoed
Vanwege het multiculturele en verbindende karakter kreeg het festival in 2019 de status van Immaterieel Erfgoed Nederland. Eind 2023 erkende ook de UNESCO het Zomercarnaval als Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid.
Maar er is ook kritiek. Van oorsprong was het Caribisch Carnaval een feest van Antillianen, die zo hun onderlinge verbondenheid versterkten. De aandacht voor slavernij en koloniale geschiedenis in de Caribische cultuur is uit het zicht geraakt. Ten onrechte, vinden historisch bewuste Rotterdammers, want dat verleden doet nog steeds pijn en mag niet ondergesneeuwd raken door al die pracht en praal.
