Het zwaard van Bloys van Treslong

Een zwaard in een kerk, dat zie je niet vaak. Wel in Oosterland, waar je in de Michaëlskerk het zwaard van de watergeus Willem Bloys van Treslong kunt bewonderen. Het zwaard bevindt zich daar al 450 jaar.

Willem Bloys van Treslong was een watergeus. De eerste watergeuzen waren Calvinisten die vanwege de Spaanse vervolging van protes- tanten naar zee waren gevlucht. Daar overleefden zij door andere schepen en kustplaatsen te plunderen. In 1570 kregen de watergeuzen kaperbrieven van Willem van Oranje. Die brief gaf ze toestemming om uit naam van de Republiek de vijandige Spanjaarden aan te vallen en dwars te zitten tijdens de Tachtigjarige Oorlog.

Watergeuzen waren heel goed in het aanvallen van Spaanse schepen, maar ze waren ook een gevaar voor de bewoners van de Hollandse kust. De geuzen bleven namelijk Hollandse kustplaatsen binnenvallen om voedsel te stelen. Dat ging soms met veel geweld gepaard. Vooral als een plaats katholiek was, dan werd de kerk in brand gestoken en geestelijken vermoord.

Bloys van Treslong was een van de aanvoerders van de watergeuzen. In maart 1572 kwam hij met drie van zijn schepen vast te zitten in het ijs bij Wieringen. Om te overleven liet hij zijn bemanning de Wieringer boerderijen plunderen. De boeren pikten dat niet en gingen het gevecht aan. Samen vermoordden zij zeventien geuzen. Ondertussen werden de schepen ook aangevallen door Spaanse soldaten, die vanwege het ijs makkelijk bij de boten konden komen.

Bloys van Treslong besloot een afspraak met de Wieringer boeren te maken om zichzelf en zijn mannen te redden. De boeren zouden hem helpen zijn schepen uit het ijs te hakken, in ruil voor de belofte dat hij nooit meer de Wieringers lastig zou vallen. Om deze belofte te verzegelen liet Bloys van Treslong zijn zwaard achter op Wieringen. En dat zwaard is daar al die jaren gebleven. Dankzij de hulp van de Wieringers kon Bloys van Treslong ontsnappen uit het ijs. Toen hij weer vrij was wilde hij samen met de andere geuzenaanvoerder Willem II Van der Marck (Lumey) Enkhuizen bevrijden van de Spanjaarden. Komende vanuit Engeland raakten zij door een veranderde windrichting, storm en navigatiefouten op een totaal andere koers en kwamen uiteindelijk ‘per ongeluk’ bij Den Briel (Brielle) uit. Daar aangekomen kregen ze te horen dat er weinig Spaanse soldaten in de stad aanwezig waren en het dus niet moeilijk zou zijn de stad te bevrijden. Dat deden ze dan ook. Enkhuizen werd uiteindelijk ook bevrijd door de watergeuzen. Op 21 mei van dat jaar, zeven weken na Den Briel.

Den Briel was voor de Spanjaarden geen belangrijke stad, maar de bevrijding van Den Briel was wel het begin van een steeds groter wordende opstand die jaren later het einde van de Spaanse overheersing zou betekenen. Een belangrijk moment dus. Wie weet wat er gebeurd zou zijn als de Wieringers de watergeuzen in het ijs hadden laten zitten!

Kijk verder