Religieus erfgoed voor iedereen

Evert van Ginkel

In 2008 had ons bureau TGV teksten en presentatie al goede contacten met het Erfgoedhuis Zuid-Holland, en dan met name met Thea de Langen, die de afdeling Educatie bestierde. Via haar betraden we de geheime paden van de jungle die Onderwijs heet. Als archeologen en historici die voor het ‘brede publiek’ werkten, dachten we een aardig idee te hebben van de manier waarop je erfgoedonderwerpen het beste aan het schoolgaande deel van dat publiek kon uitleggen.

De content zat bij ons wel goed, maar wat je moest doen om die ook op de tafels van docenten en leerlingen te krijgen – dat was een andere tak van sport. We vonden elkaar snel en gingen aan de slag.

Maatschappelijk doel

Thea had bedacht om in het kader van het programma Erfgoedspoor aandacht te besteden aan religieus erfgoed; toen én nu een gevoelig onderwerp. We verzonnen samen een opzet: langs kunst- en architectuurhistorische weg zouden we leerlingen attent maken op de rituele functie van torens, minaretten, altaren en andere zichtbare en tastbare elementen van kerken, moskeeën en synagogen. Iedereen kent die gebouwen, ook de anders- en niet-gelovigen, maar wie kent hun betekenis? En zouden we niet een breder maatschappelijk doel dienen door die betekenis langs deze weg duidelijk te maken aan jonge mensen?

Zo groeide het project Geloofwaardige Gebouwen. Als niet- of nauwelijks gelovige uitvoerders bereidden we ons zorgvuldig voor. We vormden een adviesraad, bestaande uit vertegenwoordigers van twee kerken, een moskee en de synagoge in Leiden. Verrassend snel kwamen we met deze groep tot overeenstemming over de opzet, de gekozen onderwerpen, de beelden en de teksten.

Lespakket

Ook docenten reageerden enthousiast; de aanpak bleek goed gekozen. Zelf leerden we er gaandeweg veel bij over zaken die we niet wisten, kenden en voelden. We bezochten de diverse geloofwaardige gebouwen en spraken over hun diepere betekenis met onze adviseurs. Thea en haar team zorgden inmiddels voor de organisatie en verspreiding onder de scholen. In plaatsen als Alphen aan den Rijn, Vlaardingen en Schiedam werd het lespakket gebruikt in zowel basis- als voortgezet onderwijs. Vormgegeven door onze vaste ontwerper Erik Bannink was het zowel in papieren als in digitale vorm beschikbaar.

Inmiddels is het onderwijsveld niet doorzichtiger geworden en ligt het onderwerp ‘religie’ niet minder gevoelig dan toen. Zeker in deze tijd zouden we wel weer de kans willen krijgen, de geloofwaardige gebouwen onder de aandacht van jong en oud te brengen.