Eenmaal samengekomen moest de Frans-Spaanse vloot richting de Antillen varen en daar de Engelse achtervolgers heen lokken.
Vanuit Rochefort moest viceadmiraal Missiessy (Franse marineofficier en admiraal) ontsnappen om zich bij Villeneuve op de Antillen te voegen.
Daarna moest de vloot terugkeren naar het Kanaal om zich bij het Brest-eskader van viceadmiraal Ganteaume te voegen.
Dit was typisch een plan dat Napoleon had bedacht: het kwam er op neer dat alle beschikbare strijdkrachten bij elkaar werden gebracht om de vijand op het beslissende moment te verrassen met aantallen die groter waren dan die van hem: 75 Franse schepen tegenover 45 Engelse schepen.
In tegenstelling tot veldslagen, waarbij Napoleon alles etappes met een kompas volgde, zijn zeeslagen niet zo voorspelbaar.
Villeneuve leek erin te slagen om Nelson voor de gek te houden. Hij bereikte de Antillen in mei, terwijl de Engelse admiraal dacht dat hij op weg was naar Egypte. Maar daar vond hij Missiessy niet, want die was al op weg naar Rochefort.
Vervolgens stak Villeneuve de Atlantische Oceaan over in de tegenovergestelde richting. Bij de ingang van de Golf van Biskaje stuitte hij op het Engelse eskader van Calder en hij ging op 22 juli de confrontatie aan tijdens de Zeeslag bij Kaap Finisterre. Deze zeeslag wordt ook wel de Slag om de Vijftien genoemd, omdat er 15 Engelse schepen tegen 20 Franse en Spaanse schepen vochten.
Villeneuve was tevreden met een klein succes en liet Calder ontsnappen, uit angst om Nelson ineens te zien verschijnen.
Maar Nelson, die opnieuw was misleid in zijn achtervolging, was op 20 juli teruggekeerd naar Gibraltar. Villeneuve ging naar Ferrol en miste vervolgens een nieuwe ontmoeting met de schepen van Rochefort. In totale onzekerheid over de positie van de Engelse eskaders besloot hij richting Cádiz te varen, om zich daar bij de Spaanse vloot te voegen.
In oktober besloot Villeneuve zijn geluk opnieuw te beproeven. Hij onderschatte echter het aantal schepen dat Nelson tot zijn beschikking had en dacht hij zijn vloot met succes het hoofd kon bieden.
De Slag bij Trafalgar vond plaats op 21 oktober en verliep geheel volgens Nelsons plan, zonder dat Villeneuve het initiatief over kon nemen.
Nelson stelde zijn schepen op in twee colonnes, die parallel aan en loodrecht op de Frans-Spaanse vloot voeren, om het midden en de achterkant van de vloot te isoleren en te verpletteren.
De Engelse overwinning was een feit, wel raakte Nelson zelf dodelijk gewond.
*Eskader = Een groep oorlogsschepen die in formatie vaart.
Tijdsverloop in het plan van Napoleon en de uitvoering ervan
Alle gebeurtenissen spelen zich af in 1805.
1. 18 januari – Villeneuve probeert een eerste uitval. De wind dwingt hem op de 21ste naar Toulon terug te keren.
2. 19 januari t/m 27 februari – Nelson denkt dat Villeneuve naar Egypte wil en zet zeil in die richting voordat hij naar Cagliari zal terugkeren.
3. 12 maart t/m 21 maart – Nelson patrouilleert ter hoogte van Spanje.
4. 30 maart t/m 6 april – Villeneuve vaart van Toulon naar Cartagena, zonder te worden gevonden door Nelson.
5. 9 april – Villeneuve en Gravina vertrekken uit Cádiz.
6. 10 april t/m 14 mei – Villeneuve steekt de Atlantische Oceaan over.
7. 20 april t/m 5 mei – Nelson beseft dat hij voor de gek gehouden in en keert terug naar Gibraltar.
8. 11 mei t/m 6 juni – Nelson steekt de Atlantische Oceaan over.
9. 15 mei t/m 9 juni – Villeneuve op de Franse Antillen. Bevrijding van de Rocher du Diamant op 2 juni.
10. 10 juni t/m 12 juli – Villeneuve steekt de Atlantische Oceaan over naar Europa, nadat hij Nelson naar de Caraïbische Zee heeft gelokt.
11. 4 juni t/m 12 juli – Nelson probeert Villeneuve de pas af te snijden, die naar Toulon wil terugkeren.
12. 22 juli – Villeneuve levert slag bij Kaap Finisterre tegen het eskader van Calder. De Engelse vloot wordt teruggedreven zonder dat Villeneuve die actief achtervolgt.
13. 24 juli t/m 13 augustus – Villeneuve gaat naar Vigo, dan naar Ferrol.
14. 30 juli t/m 15 augustus – Na op 20 juli Gibraltar bereikt te hebben met zijn vloot, gaat Nelson naar Londen om daar orders te krijgen.
15. 13 augustus t/m 15 augustus – Villeneuve zet zeil naar het noorden maar het samenkomen met de divisie van vijf schepen onder bevel van Allemand mislukt.
16. 19 augustus t/m 19 oktober – Villeneuve keert terug in Cádiz om zijn vloot te versterken en vervalt er in passiviteit.
17. 28 september t/m 21 oktober – Nelson patrouilleert ter hoogte van Cádiz en onderschept op 21 oktober de uitval van Villeneuve: Slag bij Trafalgar.
Bronnen
Guillerat, N., Haegele, V., & Bey, F. (2023). Het rijk van Napoleon in infographics.
Van Loo, B. (2024). Napoleon: De Schaduw Van de Revolutie.
Wikipedia-bijdragers. (2019, December 16). Eskader. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Eskader
