Slag bij Ulm

De voorbereiding

Napoleon was van plan zich met al zijn legers tegen Oostenrijk te keren. Oostenrijk had zijn troepen in drie legers verdeeld: dat van aartshertog Karel in Italië, dat van aartshertog Jan in Tirol en dat van aartshertog Ferdinand die aan het hoofd stond van het Duitse leger.

Napoleon stelde zijn bevelen op tussen 23 en 27 augustus. De Grande Armée stippelde verschillende zorgvuldig geplande routes uit, een enorme verplaatsing die de geschiedenisboeken in ging onder de naam ‘de zeven stromen’, voor evenzoveel legerkorpsen.

Onderweg

De soldaten wisten nog niet precies waar ze heen werden gestuurd. De etappes waren goed voorbereid, maar het tempo dat de troepen kregen opgelegd was extreem hoog en er waren al snel veel achterblijvers.

De bataljons marcheerden zonder tenten te dragen en de soldaten ‘beperkten’ zich tot hun plunjezakken van 25 à 30 kilo. Dit lijkt misschien zwaar, maar toch onderscheidde het Franse leger zich van andere Europese legers door zijn lichte uitrusting en zijn vermogen om zich aan te passen aan het terrein.

Zolang je je in Frankrijk of een geallieerd land bevond, verschaften zogenaamde kwartierbriefjes accommodatie. Bij vertraging of aankomst in het holst van de nacht op de pleisterplaats was het soms lastig om je gastheer te vinden en sliep je uiteindelijk onder de sterrenhemel. De soldaten rukten alsnog met een gerust hart op, omdat ze volledig vertrouwen hadden in hun keizer, die ze de bijnaam ‘Kleine Korporaal’ hadden gegeven.

Op 26 september bevond Napoleon zich aan de Rijn en nam persoonlijk het bevel over het leger over.

De vijand

In het vijandelijke kamp had generaal Mack het dagelijks bevel over de Oostenrijkse troepen in Duitsland. Hij ontvouwde zijn aanvalsplannen en begon op 9 september met de invasie van Beieren. Mack leidde een uiterst snel offensief dat de deuren van München voor hem opende en hem in hoog tempo ver naar het westen leidde, naar Ulm.

De Russen, onder leiding van Koetoezov, bleven nog steeds ver achter. Wat Mack absoluut niet had voorzien, was de snelheid en de omvang van de manoeuvre die Napoleon zorgvuldig had gepland.

Een slim plan van de keizer

Napoleon was van plan zich tussen de Oostenrijkers en Russen te voegen en ze vervolgens afzonderlijk te verslaan. Met dit doel stak het Franse leger tussen 27 september en 2 oktober de Rijn over, zonder dat de Oostenrijkers iets vermoeden.

Terwijl Mack zijn mannen rond Ulm verzamelde, omdat hij verwachtte dat de Fransen door het Zwarte Woud zouden komen, stak Napoleon in zijn achterhoede de Donau over.

Op 7 oktober kon Napoleon al zijn troepen in minder dn twee dagen samenbrengen om een beslissende strijd te voeren. Mack werd al gauw afgesneden van zijn voorraad proviand. Met nog geen één tegen drie zaten de Oostenrijkers nu in de val. Mack probeerde zichzelf te bevrijden en een doorgang naar Boheme te forceren, maar dat mislukte op 11 oktober.

De Oostenrijkers, van alle kanten onder druk gezet, trokken zich terug richting Ulm, waar ze geleidelijk werden omsingeld door de legers van Ney, Lannes, Marmont en Soult. Alleen aartshertog Ferdinand en een klein cavalerie-contingent wisten te ontsnappen. Ze werden onmiddellijk achtervolgd door Murat.

Na een gesprek met Napoleon op 19 oktober, werd Mack op 20 oktober 1805 gedwongen te capituleren (zich overgeven). Napoleon had zojuist geschiedenis geschreven met deze overwinning die hij had behaald zonder zelfs maar een grote veldslag te hoeven leveren.

Gelopen afstanden

1^e korps onder leiding van Bernadotte -  15.000 man – 610 km – gemiddeld 13,5 km per dag

2^e korps onder leiding van Marmont – 20.000 man – 890 km – gemiddeld 19,7 km per dag

3^e korps onder leiding van Davout – 25.500 man – 990 km – gemiddeld 22 km per dag

4^e korps onder leiding van Soult – 37.000 man – 940 km – gemiddeld 21 km per dag

5^e korps onder leiding van Lannes – 16.500 man – 950 km – gemiddeld 21 km per dag

6^e korps onder leiding van Ney – 24.500 man – 880 km – gemiddeld 19,5 km per dag

7^e korps onder leiding van Augereau – 22.500 man – 1250 km – gemiddeld 14 km per dag

Keizerlijke Garde onder leiding van Bessières – 6500 man – 785 km – gemiddeld 17,4 km per dag

Cavaleriereserve onder leiding van Murat – 17.000 man – 785 km – gemiddeld 17,4 km per dag

Legers bondgenoten onder leiding van Deroy en Wrede – 25.500 man – 220 km – gemiddeld 16 km per dag

Bronnen