Rond 1138 erfde graaf Hendrik I van Gelre het graafschap Zutphen van zijn moeder Ermgard van Zutphen. Het graafschap Gelre en het graafschap Zutphen werden zo verbonden in een politieke unie, maar binnen deze unie bleven de twee graafschappen zelfstandig. Toen Gelre in 1339 tot hertogdom werd verheven, bleef Zutphen een graafschap. De officiële naam werd toen hertogdom Gelre en graafschap Zutphen. In 1591 werd het graafschap Zutphen volledig opgenomen in het hertogdom Gelre en hield zo op te bestaan als staatkundige eenheid.
Het Graafschap Zutphen
Het gebied van de huidige Graafschap valt samen met het vroegere graafschap Zutphen. Sinds 1046 was Zutphen als noordelijk restant van het graafschap Hamaland een heerlijkheid in leen de bisschop van Utrecht. In dat jaar had keizer Hendrik III alle titels van Godfried II van Lotharingen ingetrokken, die toen - althans in naam - graaf van Hamaland was. Vanaf het einde van de elfde eeuw trokken de heren van Zutphen steeds meer macht naar zich toe. In 1101 werd heer Otto II, ook genoemd Otto de Rijke, verheven tot graaf.
