Slag bij Austerlitz

Wat er aan vooraf ging

Na een triomfantelijke veldtocht van drie maanden, uitgevoerd in een hectisch tempo, slaagde Napoleon erin Wenen te veroveren en de oorlog naar Moravië te voeren om zijn tegenstanders te achtervolgen. 

Op 1 december 1805 stond de Grande Armée tussen Brünn en Austerlitz tegenover het Oostenrijks-Russische leger. 

Beide tegenstanders beschikten over een ongeveer gelijkwaardige macht, maar de geallieerden waren met meer mannen dan de Fransen. 

De slag in 8 stappen

1. Napoleon zet een val op

Hij gaf met opzet de solide posities op de hoogten van Prätzen, die hij op dat moment had ingenomen, over aan de geallieerden. Vervolgens probeerde hij zijn tegenstanders ervan te overtuigen dat zijn leger zich in een zwakke positie bevond. Terwijl hij de vijand misleidde, koos hij ervoor zijn troepen in een 'schuine orde' op te stellen. Zijn rechterflank werd 'geweigerd' (dat is: teruggetrokken met minder troepen), terwijl al zijn reserves aan de linkerflank werden geplaatst. 

Uitleg 'schuine orde' = zie hieronder. 

2. Vertrek

Op 2 december, om 7.00 uur 's ochtends, vertrok het geallieerde leger in de mist om de dorpen Telnitz en Sokolnitz aan te vallen. 

Dit was één van de momenten dat Napoleon zijn principe hanteerde dat als leidraad diende voor de uitvoering van al zijn plannen: 'Onderbreek nooit je vijand als hij een fout maakt.'

3. De gevechten beginnen

Om 8.00 uur begonnen de gevechten. Na een uur vielen de twee dorpen (Telnitz en Sokolnitz) in handen van de Oostenrijkers en Russen. De komst van de Friant-divisie (Friant was een Franse generaal), maakte het mogelijk het front te stabiliseren. 

4. De tegenaanval 

Het geallieerde offensief werd afgeslagen. Ook al was er een overmacht van drie tegen één. 

Om 9.00 uur kwam de 'Zon van Austerlitz' op en Napoleon zette de 20.000 man van Soult (Franse generaal) in om Prätzen aan te vallen, precies in het hart van het vijandelijke leger. 

5. Het hoogtepunt van de strijd

De verrassing en de kracht van de aanval hadden al snel hun effect: De Russen en Oostenrijkers werden van het plateau geveegd. Koetoezov (Russische veldmaarschalk) probeerde de situatie onder controle te krijgen door gebruik te maken van zijn reserves. Dit leek succes te hebben, maar na enige tijd begon zijn tegenaanval vanaf 11.00 uur vast te lopen. Het treffen tussen de cavalerie van de twee keizerlijke legers sloeg om in Napoleons voordeel en was het hoogtepunt van dit hoofdstuk van de strijd. 

6. In tweeën gesplitst

Door een aanval op de Russische rechtervleugel werd het elger tot stilstand gebracht. Het geallieerde leger was nu in tweeën gesplitst. 

Rond 13.00 uur ging Davout (Franse maarschalk), bijgestaan door nieuwe versterkingen, in de aanval. 

7. De tegenstander op de vlucht

Hun tegenstanders, zo goed als omsingeld, gingen uit elkaar in de richting van moerassen en de bevroren vennetjes. Deze verhinderden hun ontsnapping. 

8. Het geallieerde leger vernietigd

In het noorden hielden de gevechten elkaar in evenwicht. Hoewel Bagration (Russische generaal) bij het vallen van de avond kon ontsnappen, werd het geallieerde leger toch vernietigd.

De Franse overwinning bij Austerlitz was het resultaat van harde training en een goede organisatie van de Grande Armée, aangejaagd door Napoleon. 

De 'schuine orde'

De uitvinding van de schuine orde dateert van de Slag bij Leuctra (371 voor Christus), waar deze werd ontwikkeld door de Thebaanse generaal Epaminondas. Deze opstelling ging uit van drie grondbeginselen: zuinig omspringen met je krachten ten behoeve van het doel, het concentreren van de inspanningen op een bepaald punt in de vijandelijke linie en de vrijheid van handelen voor de versterkte vleugel. 

Het kwam erop neer dat Napoleon eerst de vijand wilde overtuigen zijn verzwakte rechtervleugel massaal aan te vallen, terwijl hij zijn verdediging zou aanvullen met de versterkingen die als sinds de vorige nacht op komst waren. 

Wanneer deze aanval eenmaal onder controle was, zou hij zijn belangrijkste troepen, onder bevel van maarschalk Soult, inzetten om het vijandelijke middengedeelte aan te vallen. Ten slotte moest de linkervleugel de omsingeling voltooien met een omsingelingsbeweging. 

Bronnen