De SDAP werd opgericht in 1894 en kan als opvolger van de SDB worden gezien. De partij was onderdeel van de socialistische zuil en was niet zo verbonden met organisaties, zoals NVV.
De SDAP werd in 1897 voor het eerst door hun Tweede Kamerfractie in de Tweede kamer vertegenwoordigd. Na invoering van het algemeen kiesrecht in 1917 had de SDAP een deel van het electoraat achter zich. In 1939 nam de partij voor het eerst deel aan de regering. Een Eerste Kamerfractie kreeg de partij pas in 1913.
Lange tijd was de deelname van de SDAP aan het kabinet niet weg te denken. De samenwerking wees de SDAP in de eerste wereldoorlog af. Maar christelijke partijen wouden ook niet zon dergelijke samenwerking, omdat de SDAP werd gezien als revolutionair en antichristelijk. In 1949 ging de SDAP met VDB en CDY op in de PVDA.
De SDAP hoort bij de geschiedenis van de rechtsstaat en parlementaire democratie, omdat het een partij was die veel invloed heeft gehad op de parlementaire democratie. De partij was revolutionair en wou graag vooruit in de toekomst.
